- Is ‘Critical (Race) Theory’ echte wetenschap? - 14 december 2021
- Het internet als mindblower en de mensenrechten als bron van onrust - 17 april 2021
- De ernstige fout in de UVRM: Universalisme - 11 februari 2021
HJ Schoo is voor de gedegen Volkskrantlezers geen onbekende. Hij heeft er een wekelijkse column. Ik vroeg mij af waar HJ voor staat. Afijn, dat blijkt dus Hendrik Jan te zijn. Hij probeert dat behoorlijk verborgen te houden, want ook als mede-auteur van een boek hield hij het op HJ terwijl de anderen de voornamen wel noemden. Van 1993 tot 1999 was hij hoofdredacteur van het weekblad Elsevier. Daarna was hij een jaar adjunct-hoofdredacteur van De Volkskrant, om vervolgens als zakelijk leider bij de Weekbladpers verantwoordelijk te zijn gemaakt voor onder meer Opzij en Vrij Nederland. Ik vermoed dat hij nog steeds op die functie zit. Geen randfiguur dus, maar invloedrijker dan menigeen. Okay, genoeg over de boodschapper, nu de inhoud. In de column van deze week, afgelopen zaterdag, bekijkt HJ in hoeverre we in de loop van de tijd anders zijn gaan denken over immigratie en integratie. Hij schrijft: ‘[Je zou] verwachten dat vijftien jaar integratie- en immigratiedebat de meningen dichter bij elkaar had gebracht. In werkelijkheid verscherpt het schisma eerder, ook bij de grote partijen. CDA, PvdA en VVD houden de schijn op, maar zijn intern verregaand gespleten. […] Onze multiculturele twisten zijn uitgehard tot een Kulturkampf die oude, bijna vergeten tegenstellingen weer aan de oppervlakte brengt.’ Hij eindigt zijn betoog met de trieste conclusie dat de verdeeldheid blijft. Ik vraag mij af of hij daarin gelijk heeft. Zo aan de oppervlakte mag het dan inderdaad de schijn hebben dat we tot op het bot verdeeld zijn, maar wat zit er ónder die oppervlakte? Mijn indruk is dat er vijftien jaar geleden hele volksstammen waren die eigenlijk geen echte interesse hadden in de integratie- en immigratieproblematiek, terwijl ze degenen die er wel over wilden praten afdeden als extreem-rechts. Als dat beeld van mij klopt, dan zijn we van ver gekomen en kun je momenteel in elk geval constateren dat we allemaal tot op zekere hoogte kennis en verstand hebben gekregen over het thema. Het voortwoekerende schisma dat HJ waarneemt, kan ook worden gezien als een indicatie dat het debat nog lang niet achter de rug is. Er woedt nog steeds een strijd tussen enerzijds degenen die destijds ongeïnteresseerd waren en nu toch maar zich betrokken tonen en anderzijds degenen die al jaren het gevoel hebben de noodklok te moeten luiden. Er gaan nog steeds argumenten over en weer, de discussie loopt nog even door. Of er werkelijk sprake is van blijvend fundamenteel verschil van mening kan nu nog niet worden geconcludeerd. Tegenover HJ’s pessimisme wil ik mijn optimisme stellen: we komen er wel uit. Daarbij is het uiteraard duidelijk dat er altijd meningsverschillen zullen blijven, maar de geschiedkundigen van 2100 zullen hoogstwaarschijnlijk concluderen dat we allen in krap 20 jaar behoorlijk waren opgeschoven. Voor ons, als direct betrokkenen, gaat zo’n opschuiving waarschijnlijk te langzaam en onderbewust om het bij onszelf en onze vrienden, familie, buren, partijgenoten en collega’s op te merken. HJ wijst ook nog op de interne verdeeldheid bij de grote politieke partijen. Dat lijkt mij een goede waarneming. Ikzelf behoor alweer vele jaren tot de PvdA, maar voel tegenwoordig een duidelijke afstand tot vele partijgenoten, zeker tot de gevestigde namen. Daar staat weer tegenover dat ik geregeld moet concluderen dat ik, wat het thema betreft, geestverwantschap ervaar met individuen uit van oudsher vijandige partijen. Nu ben ik natuurlijk geen representatieve steekproef, maar toch zou ik zomaar een representant kunnen zijn van een veel voorkomend verschijnsel. De vraag is of deze natuurlijke scheurlijn een of meer partijen daadwerkelijk zal verscheuren, of dat men er intern toch uit zal komen. Dat laatste vereist natuurlijk dat men elkaar serieus blijft nemen. Wat mij betreft betekent dit dat de destijds ongeïnteresseerden verder gaan inzien dat al die noodklokluiders dat met de beste bedoelingen doen. En de noodklokluiders moeten beseffen dat de massa van ver is gekomen, maar nu toch eindelijk, al lijkt het niet van harte, positief meedoet.
