Speculeren, software en internet – een zeer gevaarlijke cocktail

• Over
• Laatste berichten

Volg me

Peter van Lenth

Vroeguh was ik hartstikke links en gaf ik op rechts af. Maar ja, de tijden veranderen en ik ben tot nieuwe inzichten gekomen. Welke? Lees mijn artikelen.

Volg me

Laatste berichten van Peter van Lenth (alles zien)

• Is ‘Critical (Race) Theory’ echte wetenschap? - 14 december 2021
• Het internet als mindblower en de mensenrechten als bron van onrust - 17 april 2021
• De ernstige fout in de UVRM: Universalisme - 11 februari 2021

Inzake de financiële crisis heb ik de afgelopen dagen heel wat commentaren gelezen van deskundigen die mij wel wilden vertellen wat er feitelijk mis is met ons financieel systeem. Het waren bijna zonder uitzondering inzichtgevende commentaren. Of ze het bij het rechte eind hadden is natuurlijk nog maar de vraag. de commentatoren geloven natuurlijk wel zèlf in hun verhaal. Mogelijk hebben meerderen een beetje gelijk en spelen meerdere factoren een rol.

Ikzelf kreeg op zeker moment het gevoel dat één combinatie van factoren over het hoofd wordt gezien. En bovendien denk ik dat die factoren cruciaal zijn in deze crisis. Bewijzen kan ik nog niks, maar het zou dom zijn van met name politici om daarom dan maar niks met het volgende idee te doen:

De huidige financiële crisis wordt vooral veroorzaakt door de hedendaagse generatie technische software in handen van financieel-specialisten die er afgeleide financiële producten mee ontwikkelen en technisch-beleggers die er via internet aandelen en daarvan afgeleide producten binnen seconden mee kopen en verkopen.

Bij elke reden of oorzaak die commentatoren geven zou men zich moeten afvragen of die nou zo nieuw is. Want als die niet nieuw is, waarom ontstond deze crisis dan niet eerder? Waarom vielen banken dan niet eerder als dominostenen om? Neem bijvoorbeeld de hoge beloningen voor managers, die zijn toch niet typisch voor dit decennium?! Het lijkt me niet aannemelijk dat die beloningen de crisis veroorzaken. Of neem het verstrekken van hypotheken aan risicovolle mensen. Ook dat verschijnsel is niet echt nieuw, want het gebeurt al vele decennia, zeker als we het woord ‘risicovolle’ vervangen door het woord ‘risicovollere’.

Wèl typisch nieuw is de software die tegenwoordig gebruikt wordt. Enerzijds hebben we de software gekregen waarmee voor een mens volslagen ondoorzichtige portefeuilles van verzekeringscontracten,aandelen, opties en andere financiële zaken kunnen worden gebouwd, die vervolgens op hun beurt kunnen worden verhandeld. Anderzijds hebben we nu de software die bij het technisch beleggen wordt gebruikt om binnen een paar seconden te kunnen reageren met aan- of verkopen op fluctuaties in de koersen.

Bij de door computers samengestelde portefeuilles zijn een aantal mogelijk te ingewikkeld geworden om door een simpel mens nog intuïtief te worden begrepen. Zelfs de accountant kan dan niet veel anders meer doen dan van lieverlee aannemen dat het vast wel allemaal klopt, want de PC zal toch niet liegen?! Door zulke samengestelde portefeuilles vrijwel ongelimiteerd toe te staan, kreeg de financieel expert het gevoel te kunnen kiezen voor afdekken van allerlei risico’s die vroeger niet afgedekt konden worden. Afdekken klinkt als uitsluiten en daardoor waanden de expert en zijn werkgever zich veiliger dan ze feitelijk waren. Risico’s uitsluiten klinkt geruststellend, maar het eind van dat liedje is toch dat de boel in het honderd loopt, simpelweg omdat risico’s in extenso niet uit te sluiten zijn. Risico’s zijn hooguit te verplaatsen of te spreiden. Aan het eind van de pijplijn zit toch een partij die het risico moet overnemen. En als ook die partij dat risico wil afdekken dan zal ook deze partij een pijp moeten zoeken waar aan het eind een partij zit die het risico moet willen lopen. Enzovoort. De moraal is dat risico niet uit te sluiten is. Deze is zoals gezegd hooguit te verplaatsen of te spreiden. Zolang de doelstelling van die software is dat er verplaatst of gespreid wordt, lijkt er niet zoveel aan de hand. Maar wanneer de gebruikers denken dat die software het risico uitsluit, dan is er een probleem dat de eerste jaren niet opvalt, maar op zeker moment als een boemerang in het gezicht terugkomt.

Technisch beleggen is de tegenpool van fundamenteel beleggen. Bij fundamenteel beleggen kijkt de belegger naar het toekomstplan van een onderneming die om investeringsgeld verlegen zit. Als de belegger het gevoel heeft dat het bedrijf goede plannen heeft en daardoor in de toekomst meer waard zal zijn dan nu, dan kan die belegger besluiten om in te gaan op de vraag om in die onderneming te investeren. Kortom, de belegger besluit aandeelhouder te worden. De technisch belegger interesseert zich volstrekt niet voor dat inhoudelijke verhaal en volstaat met beoordelen van de koersontwikkeling. Op grond van die ontwikkeling kan de technisch belegger besluiten om nu aandelen te kopen en diezelfde aandelen een kwartier later weer te verkopen. De technisch belegger is een pure speculant, terwijl de fundamenteel belegger een investeerder is. De speculant heeft sinds een jaar of tien de beschikking over steeds krachtiger software. Bovendien is de technisch belegger dankzij internet tegenwoordig in staat om inderdaad binnen enkele seconden te reageren op koersontwikkelingen. Het heeft deze speculanten de afgelopen jaren in staat gesteld om substantiële winsten te genereren. Wist u dat 90 procent van de particuliere beleggers de afgelopen tien jaar op de beurs verlies heeft geleden? Dat percentage geldt niet voor de speculanten die met behulp van geavanceerde software de ontwikkelingen op de voet volgden. Het succesverhaal van het technisch beleggen kent echter een fatale keerzijde. Zolang er slechts enkelen zijn die rijk weten te worden van dit type beurshandel, wordt het destructieve effect niet opgemerkt en worden deze speculanten zelfs bewierookt en ons allen als voorbeeld gesteld. Echter, wanneer er velen zijn die op deze manier geld naar zich toe halen en zeker wanneer zij er bovendien in slagen om gigantische bedragen binnen te halen, dan verdwijnt er wezenlijk veel geld uit de echte economie en gaat zich dat zeer gevaarlijk wreken.

Er worden momenteel vele maatregelen genomen die beogen dat het financieel stelsel niet omvalt. Ik ben het er helemaal mee eens dat men maatregelen neemt om dat stelsel overeind te houden. Dat zal ook zeker kunnen lukken en daarvoor moet men eigenlijk te rade bij de sociaal-psychologie. De meeste individuen beseffen namelijk dat vertrouwen in het financiële stelsel veel meer oplevert dan wantrouwen.Ergo, eenieder heeft persoonlijk belang bij een bank waar het spaargeld gestald staat, ook al weten we donders goed dat de bank omvalt als weer met zijn allen massaal op afstappen om het geld op te halen. (Ziehier een paradox: Degenen die ‘net op tijd’ hun geld terugtrokken worden daarmee gecomplimenteerd en daarvoor bewonderd, maar degenen die blijven uitgaan van vertrouwen en daarom hun spaarrekening en aandelen nog steeds aanhouden zijn feitelijk de ware socialen waarop het hele systeem eigenlijk gebouwd is.)  Maar het hoeft niet te lukken. Immers,men moet wel eerst de juiste diagnose stellen alvorens de juiste maatregelen te kunnen treffen. Mijn verhaal volgend ligt het voor de hand het gebruik van software en internet door speculanten en financieel specialisten eens zeer kritisch tegen het licht te houden.

Wat voor maatregelen zijn mogelijk? Hier ben ik nog niet uit. Wel is de basisgedachte dat software voorlopig slechts onder voorwaarden mag worden gebruikt voor enerzjds het bouwen van financiële producten en anderzijds het handelen op de beurs. Een ander idee is dat gekochte aandelen voorlopig een zekere looptijd moeten hebben alvorens ze weer verkocht mogen worden. Men zou willen bewerkstelligen dat er alleen nog fundamenteel belegd mag worden. Speculatie op de beurs gebeurt ook alleen met vrij en anoniem verhandelbare aandelen. Misschien moet vrije, anonieme verhandeling onmogelijk worden. Hoe het ook zij, het gaat erom dat de huidige praktijk van het technisch beleggen wordt ontmoedigd, niet omdat technisch beleggen op zich het probleem is (want dan was deze crisis al vele decennia eerder opgetreden), maar omdat de combinatie van technisch beleggen, de hedendaagse software en het internet een te gevaarlijke cocktail blijkt op te leveren.

Overigens is die cocktail in de huidige consternatie zelfs voor de speculanten niet meer winstgevend. De software heeft zo succesvol gefunctioneerd en het systeem dusdanig uitgemergeld dat er momenteel door de markt niet langer gereageerd wordt op een manier die door diezelfde software wordt begrepen. De modellen in de software werken niet meer naar behoren. Het lijkt me dat zelfs de speculanten zo langzamerhand ontvankelijk moeten raken voor het idee dat die software minimaal moet worden bijgesteld of dat andere, al of niet hier,voorgestelde maatregelen genomen moeten worden. Ook zij hebben immers belang bij een wel functionerend financieel systeem.