NOS journaal gaat wéér over de schreef

• Over
• Laatste berichten

Volg me

Peter van Lenth

Vroeguh was ik hartstikke links en gaf ik op rechts af. Maar ja, de tijden veranderen en ik ben tot nieuwe inzichten gekomen. Welke? Lees mijn artikelen.

Volg me

Laatste berichten van Peter van Lenth (alles zien)

• Is ‘Critical (Race) Theory’ echte wetenschap? - 14 december 2021
• Het internet als mindblower en de mensenrechten als bron van onrust - 17 april 2021
• De ernstige fout in de UVRM: Universalisme - 11 februari 2021

Vandaag was het wéér zover. Het NOS journaal op Radio 1 had het uitzending na uitzending over “het extreemrechtse Front National”. Gek hè, dat zoveel mensen zelfs onze nationale media links noemen, en dat bedoelen ze dan niet bepaald positief. Waarom toch volstaat het journaal niet met de tekst “het Front National”. Menen ze daar op de redactie nou echt serieus dat ze ons luisteraars moeten helpen zo’n politieke partij te plaatsen op de meetlat links-rechts? Kom op zeg, daar zijn we zelf toch wel toe in staat.

Naar ik heb begrepen was er ooit een tijd dat zulke bijvoeglijk naamwoorden in de journalistiek niet werden getolereerd, althans bij de media die trachtten objectief te berichten. De huidige generatie journalisten denkt oprecht dat het tegenwoordig een stuk professioneler journalistiek bedrijft dan vroeger, en dat zou dan ook een grotere objectiviteit inhouden. Maar dan moeten zij mij maar eens uitleggen waarom zulke bijvoeglijk naamwoorden juist tegenwoordig voorkomen bij zo’n ‘professioneel’ medium als het NOS journaal.

Misschien denken deze journalisten echt dat in dit geval de term ‘extreemrechts’ gerust gebruikt kan worden omdat het simpelweg aantoonbaar is. Of misschien denken ze daarover niet eens na en praten ze alleen maar een bepaalde massa na. Immers, waarom zou je als journalist niet ook gewoon de kwalificatie gebruiken die zovelen gebruiken, waaronder nogal wat collega’s. Zo kan het gebeuren dat een kwalificatie ongemerkt brede ingang vindt zonder dat er legitieme reden voor het gebruik is.

In tijden van oorlog kan ik me er nog wel iets bij voorstellen. Waarom zouden de kranten in mijn land objectief moeten schrijven over de oorlog die mijn land uitvecht. Althans, als ‘objectief’ wordt gedefinieerd als ‘het belichten van de argumenten van beide zijden in dezelfde mate en onbevooroordeeld’. Ik zou het vrij logisch en terecht vinden dat onze media eenzijdig partij kozen. Sterker, ik zou me verraden voelen als media in mijn land niet voor mijn land partij kozen, zelfs als ze neutraal probeerden te blijven. Loyaliteit mag wèl verwacht worden. Daarbij is het dan weer wel mijn veronderstelling dat we strijden voor een goede zaak.

Zou het dan misschien zo zijn dat wij allen hier in Nederland echt massaal tégen Front National zijn? Maar we zijn toch niet in oorlog met ze? Heeft het Front National ons Nederlanders bedreigd? Ik weet van niks. Hebben ze vrienden van ons bedreigd? Ik weet van niks. Maar ik weet niet alles. Weet u ervan?

Of zijn ze bij het NOS journaal misschien toch echt massaal links? Ik heb op zich niks tegen links. Sterker, ik meen het zelf nog steeds te zijn. Maar ik heb wel iets tegen linkse mensen die al te gemakkelijk het woord ‘extreemrechts’ gebruiken. Dat woord moet toch echt worden voorbehouden aan partijen die volledig voldoen aan de voorwaarden.

“Ah”, zegt nu vast menigeen, “maar aan die voorwaarden voldoen ze toch?!”. Niet mee eens. Het FN doet er alles aan om te laten zien dat bepaalde denkbeelden bij hen niet of niet langer getolereerd worden. Denk aan antisemitisme of rassendiscriminatie. Ja, ik ben niet dom, ik weet heus wel dat velen nog steeds volhouden dat juist het FN antisemitisch is en rassen discrimineert. Maar deze volhouders hebben aantoonbaar geen gelijk. De oude Le Pen, de vader Jean-Marie, meent zelf oprecht géén antisemiet te zijn en zijn dochter, c.q. de hele top van FN, neemt zeer duidelijk afstand van hem.

Je zou het FN wèl kunnen verwijten dat het papa Le Pen nog steeds tolereert in het Europees Parlement als vertegenwoordiger van het FN. Daarvoor heeft het FN zo zijn motieven, maar zijn rol in de top is uitgespeeld. Stel dat papa Le Pen inderdaad uittreedt, al of niet vrijwillig, houdt het journaal dan op met het gebruik van de term? Ik betwijfel het. Er wordt gemeend dat de achterban van FN nu eenmaal van hetzelfde soort is als papa Le Pen en dat de term gewoon van toepassing blijft. Maar het FN is onder dochter Le Pen behoorlijk gegroeid en dat is niet omdat het nu nog meer antisemieten en racisten aantrekt dan het al deed. De nieuwe verhoudingen zouden zich toch moeten laten zien in de generaliserende bewoordingen over de partij.

Ook het volgende is mogelijk. (Ik moet echt moeite doen om daarop te komen; het ligt voor mij niet voor de hand er zo tegenaan te kijken.) Misschien heeft de term ‘extreemrechts’ tegenwoordig niet meer de negatieve lading die het vroeger had, of misschien had het die negatieve lading vroeger ook al niet, of misschien had het die lading slechts voor mij en nog een paar anderen. Misschien is het gewoon het ene uiterste plekje op de meetlat links-rechts, meer niet. Dat zou betekenen dat ik persoonlijk er zo’n heftige betekenis aan geef, terwijl journalisten dat niet doen en het gewoon een term vinden om aan te geven dat het binnen rechts het meest rechts is, meer niet.

Toch zou ik in dat geval die journalisten erop willen wijzen dat het, naar mijn beste weten, voor veel lezers/luisteraars/kijkers niet slechts een maatstreepje is, maar ook een veroordeling en waarschuwing inhoudt. Een stiekeme veroordeling en waarschuwing, dat wel. Het spreken over een maatstreepje is dan eigenlijk stil gefluister in het oor: “We hebben hier van doen met echt heel slechte mensen, kijk uit!”

Ik weet nog al te goed hoe ik zelf vroeger tegen extreemrechts aankeek. Extreemrechts typeerde de echt slechte mensen, nog erger dan de extreemlinkse mensen. Extreemlinkse mensen waren doorgeslagen idealisten, extreemrechtse mensen waren de ultieme en vooral levensgevaarlijke egoïsten, zoiets. In mijn hoofd geldt nog steeds een heftig negatief oordeel over extreemrechts. Ik zie het zeker niet als een nuchter streepje op de meetlat.

Extreemrechts roept bij mij dus een beeld op. Aan dat beeld voldoet het nieuwe Front National gewoon niet. Vandaar dat het mij blijft bevreemden dat die kwalificatie zo stug wordt volgehouden. En ik vind dat de kwalificatie zo zijn, op zich nuttige, waarschuwende functie verliest. Als we het FN al extreemrechts noemen, en als die partij in de praktijk eigenlijk lang niet zo erg blijkt te zijn, waarom zouden we dan nog ongerust moeten worden als een volgende keer een andere partij extreemrechts wordt genoemd?

Men zou kunnen zeggen dat ik dom of naïef ben omdat de typerende kenmerken er wel zijn, maar ik ze niet zie of wil zien. Daar kan ik dan weer tegenover stellen dat degenen die maar stug doorgaan met het gebruiken van de kwalificatie zekere associaties blijven maken tegen beter weten in. Althans, ze zouden beter kunnen weten, maar ze willen wellicht geen moeite doen om te controleren of de associaties misschien vooroordelen zijn. Misschien waren het vroeger valide oordelen, maar misschien zijn ze het niet langer.

Er is een gezegde: Eens een dief, altijd een dief. Het zou toch vooral linkse mensen moeten aanspreken als ik zeg dat we moeite moeten doen niet op die wijze tegen mensen of partijen aan te kijken. We mogen toch verwachten dat we op zijn tijd de boel opnieuw toetsen. Vooroordeel is iets van andere mensen, toch?! Vooroordeel is niet iets van linkse mensen, toch?!

Idem, linkse mensen zijn genuanceerd, toch? Vroeger dacht ik dat echt. Tegenwoordig weet ik wel beter. Ook ik was vroeger in menig opzicht niet genuanceerd. Voor rechtse mensen nam ik het niet op. Samen met de andere linkse mensen keek ik op hen neer. Op de Elsevier en de Telegraaf werd bij wijze van spreken gespuugd, de achterban van de Tros bestond uit dom klootjesvolk. Zo simpel kijkt menig links mens nog steeds tegen de rechtse mens aan. Daarvoor hoeft die ander niet eens extreemrechts te zijn, al helpt dat natuurlijk wel.

Door partijen te etiketteren als extreemrechts doet links aan verdeeldheid zaaien, zeker als zo’n partij het etiket zegt te verafschuwen. Links is erg sterk in het zaaien van verdeeldheid, al heeft het dat zelf niet door. Op zich is het prima dat links het slechte gedrag van zekere mensen en partijen gewoon benoemt en er zelfs de straat voor op gaat. Daarom juist zou ik verwachten dat links waardering opbrengt voor mensen en partijen die eveneens menen het slechte gedrag van mensen en partijen gewoon te benoemen.

Het is me om die reden eigenlijk een raadsel waarom een Wilders door links zo gehaat wordt. Hij waarschuwt ons allen voor de gevaren van de Islam zoals er in de jaren 20-30 gewaarschuwd werd voor de gevaren van het nazisme. Je kan vinden dat hij overdrijft, zoals er ook in de jaren 20-30 mensen waren die de waarschuwingen voor het nazisme overdreven vonden, maar je kan toch wel proberen enige waardering op te brengen voor zijn hartekreet?! Vanuit dat perspectief zaait niet Wilders verdeeldheid, maar is het links dat weigert hem te horen en besluit hem buiten te sluiten, op die wijze verdeeldheid zaaiend.

Links heeft een hoop uit te leggen. Zo ook geldt dat voor de journalisten van het NOS journaal.