Over Mahatma Gandhi’s idee van geweldloosheid

Peter van Lenth
Volg me

Over Mahatma Gandhi heb ik me hier weleens uitgelaten. Zonder zijn goede kanten te willen bagatelliseren lijkt het mij goed zijn mindere kanten nog eens onder het voetlicht te brengen, als tegenwicht, zal ik maar zeggen. Het is niet mijn bedoeling er hier een uitgebreide verhandeling aan te wijden. Ik ben al tevreden als de lezer zich begint af te vragen hoe dat nou echt zat met Gandhi en vervolgens zelf wat onderzoek doet. Daarom volsta ik met de volgende vertaling van een stukje interview dat zijn biograaf, Louis Fischer, met hem had voor de biografie The Life of Mahatma Gandhi (1950):

“Hitler,” zo bevestigde Gandhi, “doodde 5 miljoen joden. Dat is de grootste misdaad uit onze tijd. Maar de joden hadden zichzelf feitelijk moeten aanbieden aan het mes van de slager. Ze hadden zichzelf vanaf een klif in zee moeten werpen. Ik geloof in harakiri. Ik geloof niet in de militaristische uitleg daarvan, maar wel in harakiri als heroïsche methode.”

“Dus u denkt dat de joden massaal zelfmoord hadden moeten plegen?”, vroeg ik.

“Ja,” bevestigde Gandhi, “dat zou heroïsme zijn geweest. Het zou de aandacht en verontwaardiging van de wereld hebben opgewekt en de burgers van Duitsland hebben gewezen op het duivelse van Hitler’s geweld, met name in 1938, dus vòòr de oorlog. In feite stierven er uiteindelijk evengoed miljoenen.”

Tot zover het citaat. Strookt het een beetje met het geromantiseerde beeld dat we hebben van Gandhi? Ik dacht het niet. Ik vind het eerder stroken met het beeld van een totaal verdwaalde ziel.

gandhi

Getagd , , , . Bladwijzer de permalink.

Over Peter van Lenth

Vroeguh was ik hartstikke links en gaf ik op rechts af. Maar ja, de tijden veranderen en ik ben tot nieuwe inzichten gekomen. Welke? Lees mijn artikelen.

0 reacties op Over Mahatma Gandhi’s idee van geweldloosheid

  1. Victor Onrust zeggen:
    Ik heb wel eens ergens geschreven dat Ghandi alleen succes kon hebben door de beschaving van zijn tegenstander (de Engelsen). Onder Stalin of Hitler (of Putin) had hij geen schijn van kans gehad. Ik denk dat dit ook een rol speelt in de door jou hierboven geschetste misvatting. Hij denkt dat hij er sprake is van een beschaafde tegenstander.
  2. jankrosenbrink zeggen:
    goed verhaal en prima aanvulling van Onrust
  3. Arjan Fernhout zeggen:
    Norman Finkelstein: […] De Palestijnen moeten uit hun lethargie komen. Ze moeten vreedzaam verzet gaan plegen, à la Gandhi. Hoe? Ik stel me een Mars tegen de Muur voor. Met z’n allen demonstreren langs de verboden afscheidingsmuur. In de ene hand de uitspraak van het Internationaal Gerechtshof; dat noemde de muur in 2004 illegaal en vond dat de internationale gemeenschap moest toezien op het neerhalen ervan. In de andere hand een hamer. Vervolgens is het een zaak van volhouden. Israël zal 100.000 mensen afknallen. Misschien 200.000. Maar de beelden zullen de wereld overgaan, en de internationale verontwaardiging zal overweldigende vormen aannemen. Israël krijgt een gigantisch PR-probleem. Zo gaat de bezetting eindelijk iets kosten. En dan kiest Israël hopelijk eieren voor zijn geld.”
    http://www.trouw.nl/tr/nl/4496/Buitenland/article/detail/3325343/2012/10/02/Israel-heeft-geen-enkel-recht-om-aan-te-vallen.dhtml
    • pvanlenth zeggen:

      Zo’n stellingname zegt idem iets over Finkelstein en over jou.

      • Arjan Fernhout zeggen:
        Met een random ad hominem kom je er natuurlijk niet uit. Wat Finkelstein en ik met elkaar gemeen hebben (ik ben het bepaald niet in alles eens met Finkelstein) is dat we tweede-generatie-slachtoffer zijn van een bezetting. Met deze reflex geef je simpelweg aan dat je over zoiets geen sjoege hebt.
        • pvanlenth zeggen:

          Het was geen ad hominem. Ik denk echt dat er wat met ‘je’ mis is als je een strategie voorstaat die zoveel ‘martelaren’ mag kosten.

          • Arjan Fernhout zeggen:
            Heb ik gezegd dat ik iets voorsta? Finkelstein doet een voorstel wat de Palestijn (wat iets anders is dan de Palestijnen) het kan verwerpen of overwegen. Je begrijpt ook niet wat Gandhi zegt. Diens uitspraken zitten in een (interbellum) – concept die je niet zomaar een modern jasje kunt aanmeten. Je begrijpt ook niet dat de Nederlandse regering de Palestijnen laat creperen in 19e eeuws kolonialisme en dagelijkse vernedering. Zo staat het niet in art.90 van onze grondwet. Wat wij – niet alleen Nederland natuurlijk – de Palestijnen aandoen, is hetzelfde als wat we de joden voor en gedurende wo2 hebben aangedaan. Als Palestijnen op de dramatische manier te werk gaan zoals Gandhi en Finkelstein beschrijven (ik acht het onwaarschijnlijk), dan is dat mede onze schuld. In “Gespräche über Gott und die Welt” stelt Jeschajahu Leibowitz dat de blijvende bezetting getuigt van een nazi-mentaliteit.

            https://de.wikipedia.org/wiki/Jeschajahu_Leibowitz

            Voor ‘white supremacists’ en nieuwe correctmenschen (die de komende slavernij niet zien aankomen), is verder “Op de ruïnes van het imperialisme” van Pankaj Mishra een interessant boek.

          • pvanlenth zeggen:

            Ik houd het erop dat we het volstrekt oneens zijn. Dat vergelijken van het lot van de Palestijnen met dat van de joden destijds vind ik getuigen van verdwaald zijn, net als het hele idee dat we ze laten creperen in 19e eeuws kolonialisme, net als het idee dat we ze vernederen. Je maakt zielige slachtoffers van de Palestijnen, terwijl ik denk dat die mensen hun lot totaal aan eigen handelen en dat van de omringende Arabische landen te danken hebben. Israël is daar een oase van vredelievende mensen temidden van antisemieten die geen middel schuwen en niet zullen rusten tot ze eindelijk de joden er verjaagd hebben. Ze willen slechts leven in een islamitisch land dat omringd is door islamitische landen. Tenzij jij een moslim bent, zou ook jij daar uiteindelijk geen (vrij) leven hebben. Je neemt het op voor ze, maar in feite ben je slechts een “useful idiot”, in hun ogen, meer niet.

          • Arjan Fernhout zeggen:
            Probeer deze eens:
            http://sargasso.nl/yeshayahu-leibowitz-het-judeo-nazisme/

            Die youtube hebben ze verwijderd. Maar dat is toeval. Leibowitz verwachtte o.a. dat joden zoals hij in de toekomst óók in concentratiekampen zouden worden opgesloten. Netanyuahu blijft een held voor kolonisten. Zo snel verdwaal ik niet, hoor. Ook niet in Israël, toen daar nog (joodse) verwanten van mij woonden.

  4. pvanlenth zeggen:

    Over Leibowitz: “[…] Dit leidt in de optiek van Leibowitz echter onvermijdelijk tot een vorm van Blut-und-Boden-ideologie. En al helemaal wanneer de staat de religie coöpteert tot staatsreligie. De Joodse godsdienst kan dan niet langer haar profetische rol als kritische tegenhanger van de staat spelen. Dit moet wel tot fascisme leiden, zegt Leibowitz.

    Is dat een aardige samenvatting van ’s mans denkbeeld over Israël? Zo ja, dan zit deze vol met denkfouten. Bijvoorbeeld, dan geldt in elk land met een bevolking die trots is op het eigen land een Blut-und-Boden-ideologie, wat me niet houdbaar lijkt. Ja, ik weet, hij haalt voorbeelden/anekdotes aan, maar ook dat is een denkfout, want er zijn al evenzeer anekdotes aan te halen die het tegenovergestelde bewijzen.
    Belangrijker vind ik dat hij de vijanden van Israël voorziet van ‘munitie’. Vrijwel iedere jood beseft dat het geen pas heeft om uitspraken te doen die de vijanden van de joden/israëliërs van ‘munitie’ voorzien. Sommigen echter hebben dat niet door. Ik denk dan ook aan EAJG. Die mensen lijden volgens mij aan een vorm van autisme (figuurlijk gesproken), een onvermogen om zich te realiseren hoeveel schade zij aanrichten. Prima om dingen intern ter discussie te stellen, maar kies de woorden dan wel zorgvuldig. Leibowit doet dat niet. Dat maakt ook hem een verdwaalde.

  5. Arjan Fernhout zeggen:
    Bedenk dat Israël nog steeds een ban praktiseert over de werken van Spinoza. Bedenk dat het volk getraumatiseerd is en dat het niet at random om zich heen kan slaan als het zich gekrenkt voelt. Pas op voor die grote buurman die in zijn jeugd verkracht is. Dat is ongeveer het ritme. Leibowitz was een (humanistische) zionist en een harde (misschien te harde) heelmeester. Israël gaat eerder kapot aan zichzelf dan aan de ’tegenstanders.’ Hoeveel geef jij eigenlijk om Israël? Volgens mij pas je Israël aan, aan je ‘lifestyle,’ aan je hekel aan islamisten (dat laatste deel ik dan met je). Dat je mentaal wat dat betreft niet kunt reizen – niet wilt, moet ik denk ik zeggen – in ruimte en tijd, tekent je. Goed, je kunt je Israël aanschaffen als ‘commodity.’ Trend van deze tijd. Niet de mijne. En met ‘exchange values’ kun je tegenwoordig zelfs bankdirecteuren imponeren, zolang je er niet bij vertelt dat je theorie van Engels en Marx afkomstig is. Niet dat ik een marxist ben. T’is me wat, het huidige Babylon.
  6. pvanlenth zeggen:

    De ban van Spinoza die de religieuze joden oplegden is formeel niet op te heffen. Daar zijn wel pogingen toe gedaan, maar dat lukte niet. Raar natuurlijk, maar inherent aan regels van het judaïsme, naar het schijnt. Het lijkt me stug dat de STAAT Israël een verbod op verkoop, vertoon en lezen van Spinoza hanteert.
    Dat het Israëlische volk getraumatiseerd is, wil nog niet zeggen dat ze dùs niet zindelijk kunnen denken. (Als dat zo was, moet je dat ook toegeven over de Palestijnen, waarvan jij zeker zult vinden dat die getraumatiseerd zijn, te beginnen met de ‘al-Nabka’.)
    Ik geef om Israël om minstens twee redenen. De eerste is dat van mijn familie zo ongeveel 70-90 de dood hebben gevonden in de gaskamers (concreet vrijwel allen) en dat ik denk dat – gezien de geschiedenis van antisemitisme vrijwel alom waar ze woonden – dit volk het meest gebaat is bij een eigen plek op aarde waar het zelf de regels mag bepalen. De andere reden is dat ik meen dat ze recht hebben op juist dat gebied omdat het eerst door de Volkenbond en later door de Verenigde Naties hen daar werd gegund en dat de omringende Arabische landen wel degelijk bij die beslissingen betrokken zijn geweest, ermee instemden en er ook garen bij gesponnen hebben. Niet alleen Israël werd opgericht, maar ook landen als Jordanië, Perzië (Iran), Irak, Jordanië en nog zo wat. Al het land viel goeddeels die landen toe. De grootste fout is niet door Israëliërs gemaakt, maar door de Britten, toen die de moefti van Jeruzalem aanstelden als vertegenwoordiger van de Arabieren. Als deze antisemiet van het zuiverste soort niet op die plek had gezeten, was de geschiedenis waarschijnlijk heel anders – veel vrediger – verlopen.
    Ik ben het ook niet eens met de visie dat het allemaal kolonialisme was en is. De Engelsen en Fransen zaten er niet uit koloniale behoeften, maar omdat ze een oorlog voerden tegen de Turken. Ze namen de regeerverantwoordelijkheid, maar waren blij toen ze er weer vanaf konden komen. Ook Israël kan niet met goed fatsoen van kolonialisme worden beticht; zij hebben geen enkele behoefte aan economische wingewesten. Hun enige reden om zekere gebieden ‘bezet’ te houden is het argument van de veiligheid, van de verdedigbare grenzen. Lijkt mij een zeer plausibele reden.
    Je herkent mijn argumentatie vast wel. Ik herken jouw argumentatie trouwens al net zozeer. We gaan er niet uitkomen, zo vrees ik.

  7. Arjan Fernhout zeggen:
    Ten eerste zie ik dat mijn reactie 12:36 bij jou nog steeds in afwachting is van moderatie (raadpleeg Knutselsmurf of Ina Dijsselberge om die reactie te vinden in je systeem). Ten tweede zijn Arabieren (moslims), met alle respect, niet verantwoordelijk voor de holocaust. Ten derde stond het leeuwendeel van de Palestijnen niet achter die mufti; daar bestaat niet alleen consensus over onder joodse ‘nieuwe historici’ (inclusief racist Benny Morris), maar ook onder joodse militaire strategen en ex-ministers. Ten vierde hebben vooral de Engelsen in 47/48 een buitengewoon smerig spelletje gespeeld, maar anders dan jij denkt.
  8. pvanlenth zeggen:

    Die reactie is bij mijn door jou gevraagde opschoonactie verloren gegaan. Trouwens niet helemaal ten onechte, want ik voel er weinig voor te dienen als linkblog naar webpagna’s die een mij onwelgevallige mening verkondigen. Dat doorlinken is soms te rechtvaardigen, maar we moeten niet overdrijven.

    Ik heb nergens beweerd dat de Arabieren/moslims verantwoordelijk waren voor de holocaust. Wel komt niemand er onderuit, ook jij niet, te moeten erkennen dat het antisemitisme in die kringen alom tiert en dat dit niet van nà WOII is, maar daar voordien ook al veel voorkwam. In dat licht is het maar de vraag wat jouw ‘leeuwendeel’ werkelijk in percentages betekent. En ook een minderheid kan al heel veel schade aanrichten. De slachtpartijen van de Arabieren tegen de joden van vòòr WOII waren niet bepaald acties van lone wolfs of minimale groepjes.

    Naar het ‘buitengewoon smerige spelletje’ van de Britten ben ik dan wel weer benieuwd. Tot nu toe bezie ik hun rol als een kwestie van ‘ongelukkige keuzes’, al weet ik dat ook in die kringen antisemieten een rol hebben gespeeld.

  9. Arjan Fernhout zeggen:
    On y soit qui mal y pense. Google: ‘Introduction to the Coalition Against Racism’ ter vervanging van de 1e link in de reactie die je opgeschoond hebt. PHR-Israël heb ik van die 40 NGO’S in de 2e link even apart genomen. Dat er duizenden gediplomeerde joden zijn die op vrijwillige basis de ergste nood lenigen van ‘antisemitische’ Palestijnen (Israëlische regeringen houden zich niet aan verplichtingen die bij een bezetting horen) zal dan wel iets zijn wat je onwelgevallig is. Je bent voor mij overigens de eerste die een door WordPress naar de spambak verwezen reactie ‘opschoont.’ Verder commentaar en ‘onwelgevallige’ analyses zijn overbodig, komt mij voor.
    http://www.phr.org.il/default.asp?PageID=4

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *