Over regeringen en regimes

Peter van Lenth
Volg me

Westerlingen concludeerden alle jaren – en velen concluderen nog steeds – dat de nodige regeringen, denk aan Afrika en het midden-oosten, almaar radicaler werden naarmate zij langer in het zadel zaten. Hun landen waren dan formeel misschien wel democratieën met parlementen, maar die waren door de machthebbers stukje bij beetje flink naar hun hand gezet en dienden vooral om de president, generaals, kolonels en verwanten te legitimeren, wat ze ook deden. Westerlingen spraken en spreken in zulke gevallen niet over regeringen, maar over regimes. Hordes westerse journalisten en onderzoekers, van NGO’s en universiteiten, zorgden voor de bewijzen van de intense slechtheid van die regimes. Eigenlijk was er alle jaren geen westers journalist of NGO die een tegengeluid in het voordeel van zo’n regering liet horen. Logisch dus dat zo ongeveer iedereen in het westen akkoord ging met die conclusies. Tsja, als er weer eens een betoging werd neergeslagen met kogels of erger, dan wisten wij westerlingen het al bij voorbaat: Die ‘regimes’ wisten niet wat echte democratie is – of wilden er gewoon niet aan – en het ging hen slechts om eigen rijkdom en macht.

Ik zie hier een probleem. Ja, die journalisten en onderzoekers hadden en hebben het vaak bij het juiste eind. En nee, niet alle onderdrukking was en is slechts uit slechte, egoïstische motieven, zo denk ik nu. Menig keer dat ik me probeer te verplaatsen in de schoenen van zo’n president of generaal dringt zich bij mij de vraag op hoe ik de binnenlandse problemen van zijn land zou aanpakken. En geregeld kan ik niet ontsnappen aan het idee dat ik toch zou kiezen voor de harde, gewelddadige aanpak, simpelweg omdat een andere aanpak maar niet bij me wil opkomen. Ben ik dus een latente dictator? Ik weet zeker van niet. Wel ben ik al vele jaren niet meer die pacifist die ik in mijn jeugd was (ja, ook ik weigerde dienst en stemde overeenkomstig PSP). Zou er nu nog dienstplicht zijn en ik was jong met de kennis en inzichten van nu, dan zou ik absoluut geen dienst weigeren. Integendeel, ik zou vanuit een diep moreel plichtsgevoel die dienstplicht vervullen en de risico’s ervan accepteren. Ik ben allang geen duif meer; ik ben eerder een havik geworden. Maar wel een verstandige havik, hoop ik, eentje die het geweld afstemt op de ernst van de problemen. Dat betekent in een land als Nederland dat er zelden of nooit geweld nodig is; wij redden het tot nu toe wel met zijn allen, en allemaal langs de weg van de democratie. Maar landen als Libië en Syrië zijn echt andere koek, zo is mij bij nadere beschouwing gebleken. Die landen worden geteisterd door schorem dat maar al te graag de macht wil overnemen, de democratische beginselen aan de laars lappend of ze hooguit voor even misbruikend, zoals we in Egypte zo duidelijk zagen gebeuren met Morsi aan het roer. Dat nieuwe inzicht heb ik overigens niet van journalisten, want die wagen het nog immer niet om vanuit een zeker begrip voor mensen als Assad te berichten. Ik denk dat ze vrezen vanaf zo’n moment niet langer serieus te worden genomen, ja zelfs door hun hoofdredacteur te worden ontslagen of weggestuurd uit die gebieden.

We moeten het helaas eerder hebben van de persverklaringen van die ‘regimes’ en interviews met haar leden. In de ogen van het gros van de mensen zijn dat “natuurlijk slechts propagandapraatjes”. Zo herinner ik me een interview met Assad op de tv, waarin hij zijn licht op het geweld van het Syrisch leger gaf. Dat interview veranderde bij vrijwel niemand in het westen de mening, want “wij zijn natuurlijk niet zo naïef dat we in zulke praatjes trappen”. Bovendien was er geen enkele columnist of ander invloedrijk persoon die vervolgens een lans voor hem brak. Assad is zodoende nog immer iemand die slecht ligt bij het westen. Maar ik ben zo langzamerhand van mening dat dit minstens ten dele onterecht is. Ik ben van mening dat hij een normaal politiek leider en president zou zijn geweest als zijn land niet telkens geteisterd was, en wordt, door geteisem dat helemaal niks met democratie heeft. Er hebben in Syrië inderdaad heftige gebeurtenissen plaatsgevonden, gebeurtenissen die door het westen beschouwd worden als ontegenzeggelijk bewijs van de intense slechtheid van het Syrisch regime. Zo werd een heel dorp mèt inwoners zo ongeveer verwoest door het Syrisch leger. Het verweer van Assad en zijn vader dat het daar ging om een broeinest vol met terroristen van het slag Al’Qaida werd door het westerse journaille honend weggelachen, niet omdat het onwaar zou zijn, maar omdat het de gewelddadige aanpak buitenproprtioneel vond. Maar ik denk dat Assad en zijn vader meer gelijk hadden dan we hier meenden zeker te weten. Tuurlijk, je mag vraagtekens blijven zetten bij de hardheid van het destijdse en hedendaagse Syrisch leger, maar nogmaals, wat zouden jij en ik hebben gedaan als we in zijn schoenen hadden gestaan? En als we het op een zachtere manier hadden geprobeerd, zouden we dan nog wel leven? Ik vrees van niet.

Getagd , , , , , , . Bladwijzer de permalink.

Over Peter van Lenth

Vroeguh was ik hartstikke links en gaf ik op rechts af. Maar ja, de tijden veranderen en ik ben tot nieuwe inzichten gekomen. Welke? Lees mijn artikelen.

0 reacties op Over regeringen en regimes

  1. Victor Onrust zeggen:
    Tussen de dictaturen is wel een groot verschil. En de meeste zijn helaas geen haar beter dan de broeinesten die ze uit hun macht willen ontzetten. Voor een beter begrip kan ik je alleen maar dringend raden om “Political Order and Political Decay” (2014) van Fukuyama te lezen. Verder een mooi nieuw thema!

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *