- Is ‘Critical (Race) Theory’ echte wetenschap? - 14 december 2021
- Het internet als mindblower en de mensenrechten als bron van onrust - 17 april 2021
- De ernstige fout in de UVRM: Universalisme - 11 februari 2021
Politieke correctheid: Horen, zien en zwijgen. Maar wat doet dat vierde aapje daar?
Wouter Bos had vandaag (21 januari 2016) een zeer goede column in de Volkskrant over politieke correctheid. Hij beschrijft er ronduit eerlijk in hoe hij inzake de ‘Keulse affaire’ eerst vreesde dat Wilders toch gelijk bleek te krijgen, hoe hij daarna maar al te blij was met de uitleg door anderen dat Wilders toch niet gelijk had en het in Keulen eigenlijk ging om een veel breder probleem in de omgang met vrouwen omdat het niet slechts geldt voor asielzoekers, maar hoe die tweede verklaring daarna toch bij hem begon te knagen. Wat me verraste was dat hij aan zelfkritiek deed en zelf tot de conclusie kwam dat die tweede uitleg – die hem rustig had gemaakt – in feite toch een vorm van politiek correct denken was, door hem gemunt als politieke correctheid van de tweede orde. In de Volkskrant van gisteren stond al een artikel van Sander van Walsum over de meer bekende vorm van politieke correctheid, door Bos nu gemunt tot politieke correctheid van de eerste orde. Het gaat dan om het achterhouden van informatie waarvan wordt gemeend dat de bevolking die info maar beter niet kan weten omdat die de beeldvorming in negatieve zin zou kunnen beïnvloeden. In de woorden van Bos zelf: Politieke correctheid van de eerste orde is het simpele ontkennen van een probleem omdat het niet uit komt. Wegkijken omdat feiten je wereldbeeld overhoop halen. Terwijl het al een zekere oefening vergt om dat type politieke correctheid (ook wel: policor) te doorzien is de policor van de tweede orde nog moeilijker te doorzien door de aard ervan. In de woorden van Bos: De retorische truc die bij politieke correctheid van de tweede orde wordt toegepast is het zo ver verbreden van een probleem dat het niet meer bestaat. In het voorbeeld van de Keulse affaire wordt dan de problematiek verbreed door te stellen dat het niet alleen geldt voor foute mannelijke ‘asielzoekers’, maar voor àlle foute mannen of in elk geval voor veel meer foute mannen dan alleen de ‘asielzoekers’ onder hen. En daarmee is dan de focus die de nodige critici erop legden ondermijnd. Het beeld zoomt niet langer in op foute mannelijke ‘asielzoekers’, er is uitgezoomd en die ene groep is zelfs niet meer apart zichtbaar. Dat dan uiteraard tot woede van degenen die de focus aanvankelijk hadden bepaald.
Wellicht is een variant tot politieke correctheid van de derde orde te bombarderen: Bij politieke correctheid van de derde orde wordt de focus verlegd. De focus zou op de verkeerde groep gericht zijn en feitelijk op een andere groep of oorzaak gericht moeten zijn. Bij deze variant zien we het gebeuren dat critici de focus bijvoorbeeld leggen op cultuur- of religieverschillen als oorzaak van problemen en dat uitgebreid beargumenteren, maar dat anderen die argumentatie dan wegwuiven en stellen dat het komt door bijvoorbeeld armoede, werkloosheid en stigmatisering.
Tuurlijk, geregeld is het zondermeer correct om een gesignaleerd probleem in een bredere of andere context te plaatsen. Juist daarom is het niet altijd bij voorbaat duidelijk dat er sprake is van policor van de tweede of derde vorm. Maar in het geval van de Keulse affaire kan toch in alle redelijkheid niet langer ontkend worden dat er wel degelijk sprake van policor was. In dat licht beschouwd stel ik voor dat nogmaals het conflict op Radio 1 tussen Francisco van Jole en Wierd Duk wordt beluisterd.
Nog even over het plaatje: Het gezegde ‘horen, zien en zwijgen‘ lijkt hier van toepassing; ook werd het gebruikt in het artikel van Van Walsum. Maar wie goed kijkt ziet dat het gezegde niet echt overeenkomt met het handelen van de aapjes. Toepasselijker lijkt een uitspraak van Confucius. Hij zei tegen zijn leerlingen: “Kijk niet naar, luister niet naar, spreek niet uit en richt je niet op wat in strijd is met welvoegelijkheid“. Dan hebben we trouwens meteen dat vierde aapje verklaard: Het staat dan symbool voor degene die komt met een verhaal dat de focus verbreedt of verlegt. Zie hier voor meer informatie erover.
0 reacties op Wouter Bos correct over politieke correctheid