- Is ‘Critical (Race) Theory’ echte wetenschap? - 14 december 2021
- Het internet als mindblower en de mensenrechten als bron van onrust - 17 april 2021
- De ernstige fout in de UVRM: Universalisme - 11 februari 2021
Stephan Huijboom
Stephan Huijboom is filosoof en studeerde af op de betekenis van integratie. Afgelopen 4 februari stond van zijn hand in de Volkskrant een opiniestuk over integratie. Schijnbaar acht de Volkskrantredactie het nodig om zijn lezers bij te sturen over de betekenis van het woord ‘integratie’. Afijn, moet kunnen natuurlijk; we zijn geen van allen te oud om nog iets bij te leren, toch? Helaas bleek onze filosoof volledig door het ijs te zakken en je gaat je afvragen hoe het gesteld is met de opleidingen tot filosoof in het algemeen.
Eerst maar eens wat citaten uit het opiniestuk waarbij het vette blauw van mijn hand is.
Spuugzat ben ik het om in kwaliteitskranten maandelijks over het zogenaamde belang van ‘integratie’ te lezen. Deze prachtig klinkende term vormt een manipulatief onderdeel van een politiek frame dat al decennialang een bepaald electoraat in stand houdt. Het veroorzaakt identiteitsproblemen en de aanpak van collectieve problemen wordt erdoor uitgesteld. Laten we enkele leugens omtrent integratie eens nalopen.
De eerste leugen is dat we een integratiedebat hebben gehouden. Dat is echt onzin. Er wordt in de publieke sfeer vrijwel uitsluitend voor éénzijdige ‘integratie’ gepleit. Nederland heeft dus slechts een assimilatiedebat gekend. Veel mensen die ‘allochtoon’ worden genoemd, zijn gewoon in Nederland geboren en hebben zelfs (groot)ouders die in Nederland zijn geboren. Opperen dat zij zich eenzijdig moeten aanpassen, is kortzichtig. Aanpassen aan wie? Iemand die in Nederland is geboren kán zich logischerwijs niet ‘cultureel aanpassen’ aan Nederlanders. Hij of zij ís namelijk een Nederlander en behoort per definitie tot de Nederlandse cultuur. Het spreken over integratie veronderstelt onterecht dat sommige Nederlanders geen Nederlander zijn.
Het woord integratie suggereert (…) altijd wederkerigheid, een eigenschap van de term die genadeloos uitgebuit kan worden door er foutief eenzijdige aanpassing mee te benadrukken. Zulk woordmisbruik mag vervolgens niet worden aangekaart, omdat dit ‘politiek correct’ is. Daarmee zijn we bij een derde leugen beland, namelijk dat politieke incorrectheid alles durft te benoemen. Maar de incorrecte monden die over ‘wegkijkers’ spreken, houden hun hypocriete lippen stijf op elkaar als bovenstaande verbloeming ter sprake komt, of lachen de kwestie spottend weg.
Okay, genoeg geciteerd. Toegegeven, het klinkt op het eerste gezicht redelijk, maar het is evengoed ver bezijden de waarheid. De waarheid is dat er alle afgelopen decennia wel degelijk sprake was van een poging om te komen tot integratie. Net zoals ik waren vrijwel allen zich goed bewust van het verschil tussen assimilatie en integratie. En net zoals ik wisten vrijwel allen dat we niet konden verwachten dat de nieuwkomer in werkelijk alle opzichten zou willen, of zelfs maar kunnen, assimileren. Daar kwam bovenop dat we vrijwel allen geen probleem zagen in culturele verschillen die niet botsen met de typisch Nederlandse basisnormen en –waarden, zo we al wisten wat die normen en waarden eigenlijk inhielden. Er was dan ook veel goede wil om die nieuwkomer zoveel mogelijk tegemoet te komen wanneer deze elementen uit de eigen cultuur wilde behouden. Dat veel autochtonen tegenwoordig veel weerstand bieden heeft met maar één binnengekomen groep van culturen te maken, de culturen die door de Islam sterk zijn beïnvloed. We hebben namelijk ontdekt dat die nieuwkomers zelfs niet de gewoonten wilden opgeven die wel degelijk strijdig bleken te zijn met typisch Nederlandse normen en waarden en in feite daar een (figuurlijke) bom onder legden. Huijboom’s tirade als zouden wij, onder het mom van integratie, reeds vele decennia in feite assimilatie eisen is dan ook een regelrechte gotzpe. Ik vraag me af van wie hij deze leugenachtige en zelfs beledigende beschrijving van de geschiedenis heeft ‘bijgebracht’ gekregen op de universiteit.
Ook pleit het niet voor zijn vermogen tot logisch denken – het eerste wat je toch van een filosoof mag verwachten – als hij schrijft dat iemand die in Nederland geboren is zich logischerwijs niet cultureel kàn aanpassen, omdat deze per definitie tot de Nederlandse cultuur behoort. Heeft Huijboom misschien teveel vertoefd in een soort van ivoren torentje ergens binnen een academisch gebouw? De waarheid is dat minstens een zekere mate van ‘onaangepastheid’ ook veel voorkomt bij tweede- of zelfs derde generatie allochtonen. Loop door een gemiddelde allochtonenwijk en je zal moeten erkennen dat er grote verschillen op allerlei gebied zijn als we het vergelijken met een gemiddelde autochtonenwijk. Huijboom’s redenering volgend zou dat per definitie onmogelijk zijn.
Verder suggereert het woord ‘integratie’ in het geheel niet dat er van wederkerigheid sprake moet zijn, zeker niet als we daarmee doelen op een volledige wederkerigheid. Ja, er mag/mocht van de autochtonen worden verwacht dat ook die enigszins tegemoet kwamen, maar – zoals ik al schreef – dat gebeurde alle decennia ook wel degelijk. Integratie kan prima een kwestie zijn van 10 procent inleveren door de ene partij en 90 procent door de andere. Die 10 procent heette dan ’tolereren’ en die 90 procent noemden we ‘aanpassen’. Waarbij trouwens gold dat we in de beginfase van iemands verblijf alhier meer tolereerden, ervan uitgaande dat bijvoorbeeld een tweede generatie als vanzelf minder moeite zou hebben met aanpassen. Met name dat laatste bleek een te hoog gespannen verwachting te zijn. Misschien niet toevallig waren het destijds – ik doel daarmee op de jaren 1960-1990 – met name academisch opgeleide sociologen en demografen die ons deze verwachting aanpraatten. Wellicht vielen de destijdse academisch opgeleide filosofen evenzeer onder die groep. In elk geval moeten we zelfs anno 2016 nog uitkijken niet opnieuw door de dromers onder hen te worden ingepalmd.
