Van Kooten en De Bie en de politiek correcte elite

Peter van Lenth
Volg me

We gaan even terug in de tijd, al valt het mee: naar de jaren negentig. Volgens velen een tijdperk waarin begrippen als politiek-correct, minderhedenbeleid, vreemdelingenhaat, multicultuur, Marokkanen (i.p.v. Nederlanders van Marokkaanse afkomst), xenofobie en weerbare democratie nog geen gemeengoed waren. Dat mag zo zijn, maar die begrippen waren wel allang uitgevonden en in gebruik. Lees anders eens het artikel van Martien Pennings in de Trouw van 19 december 1998. als je bewijs zoekt. Daaruit citeer ik nu even dit stukje. Na het citaat poog ik uit te leggen waarom ik het hier toon.

Toen Van Kooten en De Bie een jaar geleden stopten als duo, werd gesuggereerd dat de twee wellicht het contact met hun publiek hadden verloren wegens verregaande politieke correctheid. Dat zou kunnen kloppen. Neem bijvoorbeeld die act waarin ze, gehuld in witte dokterjassen, Nederlandse cultuur liepen te onderwijzen in een schoolklasje van allochtonen van het type ooit neergezet door Van Kooten zelf: slimme gastarbeidertjes vol vriendelijkheid en deemoed. De door de twee cultuurdokters gedoceerde Nederlandse cultuur bleek voornamelijk te bestaan uit het beheersen van het lied ‘Boer daar ligt een kip in het water’. Later hebben ze nog eens een nummer gehad waarin een Nette Nederlandse Man met een Frans klinkende naam plotseling zijn villa werd uitgezet door de asielzoekerspolitie. Die politie was helemaal tot aan de Hugenoten teruggegaan om on-Nederlandse elementen te traceren en uit te zetten. Wat beide komieken in hun parodie vergaten, was dat de Hugenoten indertijd tot een geestelijke voorhoede in Europa behoorden en dat de vergelijking met, bijvoorbeeld, jonge werkloze mannen van de Antillen, Berbermeisjes uit Marokko of boeren uit Turks Anatolië niet opgaat. Het Koot-en-Bie-cultuurparadigma lijkt op dit punt inderdaad toe aan vervanging.

Van Kooten en De Bie zijn al lang, sinds begin 1998, als duo van de buis af. Na zoveel jaar resteren in ons hoofd flarden van hun roemruchte uitzendingen op de zondagavond. Het waren uitzendingen die de week markeerden en binnen mijn wereldje was het kijken ernaar eigenlijk net zo’n verplicht onderdeel van onze cultuur als het verplichte aanbieden van koffie, thee of drank aan de visite. Wee als je de volgende dag er niet over kon meepraten… Toen ze stopten voelde dat als was ons allen een heel fijne traditie afgepakt. We moesten het voortaan zonder hun scherpe satire doen. Maar wat waren hun bijdragen op de keper beschouwd eigenlijk waard op de schaal van politieke correctheid en impact op de ontwikkelingen?

Al die jaren had ik het idee dat ze ons allen, maar ook de politiek op de hak namen. Idem had Freek de Jonge dat idee bij me gewekt. Maar achteraf ben ik er niet meer zo zeker van. Ontleed ze met de ogen van vandaag en we zullen mogelijk moeten erkennen dat ze al die tijd weliswaar de spot dreven met alles en iedereen en dus ook met de politieke elite, maar dat ze daarin nooit echt ver gingen. Het bleef alle tijd eigenlijk bij plaagstootjes. Wim de Bie leek geregeld verder dan dat te gaan, als hij weer eens bozer en bozer werd. Maar was hij dan écht boos?

Plaagstootjes… Het lijkt erop dat hun boodschap vooral was: Wij signaleren dit en dat, maar het is aan jullie, niet aan ons, om daarmee iets te doen.

Op zich is dat een heel begrijpelijk standpunt. Het voorkwam ook dat ze echte vijanden maakten. Vijanden die de macht hadden hen van de buis te weren. Vijanden die misschien wel nog snoder zouden hebben kunnen handelen. Maar ook voorkwam het dat ze voortijdig opgebrand zouden raken door frustraties die ontstaan als een doel niet bereikt wordt. Op zich heel begrijpelijk dus, maar al die kritiek werd daardoor ook wel heel vrijblijvend. Iedere burger en politicus kon zelf beslissen er iets of helemaal niets mee te doen. De meesten kozen voor helemaal niets, zo vrees ik dat een wetenschappelijk onderzoek zou uitwijzen.

Goed, laten we eens zien hoe beiden zich in het hedendaagse debat opstellen. (Wellicht moeten we Freek de Jonge daarbij betrekken? Hmm, nu maar even niet.) Het zijn eigenlijk keurige heren gebleken die het nog steeds uitstekend kunnen vinden met alle andere keurige heren en dames uit de elite. Het zijn niet bepaald de durfals van de politiek incorrecte uitspraak gebleken. Als je wilt weten hoe Van Kooten denkt over de Islam, dan zal je het eruit moeten trekken. Niet dat hij de hele Islam goedpraat en de toekomst zonnig inziet, maar hij voelt zich niet geroepen zijn autoriteit als satiricus in te zetten om er veelvuldig tegen te waarschuwen. Dat past wel in de lijn dat er eventjes gesignaleerd wordt, maar dat anderen daarmee dan maar iets moeten doen.

Zoeken op het internet naar ‘Wim de Bie islam” levert niet veel op, frappant genoeg. Wie zijn Twitterberichten doorloopt zou moeten opvallen dat er geen enkele over de islam-, vluchtelingen- of EU-problematiek gaat. Wel twittert hij met regelmaat en hij heeft ook het tweeduizendvoudige aantal volgers van wat ik heb. Overal wel een tweetje over, maar blijkbaar niet over de thema’s die er momenteel echt toe doen. Wim de Bie is dus gevaarloos bezig. Wel blijkt me her en der dat hij snerend is geweest over Fortuyn en Wilders. Waarmee ik maar wil zeggen dat er ook bij Wim de Bie geen sprake blijkt te zijn van politieke incorrectheid.

Geen verstandig mens zal hen hun uitspraken echt kwalijk kunnen nemen, lijken zowel Van Kooten als De Bie te denken. Nou, dat hebben ze dan mis, want er is wel degelijk een grote, evengoed verstandige, groep mensen die had gewild dat ze hùn zijde hadden gekozen, zoals zij destijds de zijde van Koot en Bie kozen. Daar zitten mensen zoals ik bij, die maar niet kunnen begrijpen dat deze idolen van toen niet meegegaan zijn in de politiek incorrecte maatschappijkritiek. Wat is er misgegaan? Ligt het aan mij/ons of aan hen?

Getagd , , , , , . Bladwijzer de permalink.

Over Peter van Lenth

Vroeguh was ik hartstikke links en gaf ik op rechts af. Maar ja, de tijden veranderen en ik ben tot nieuwe inzichten gekomen. Welke? Lees mijn artikelen.

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *