- Is ‘Critical (Race) Theory’ echte wetenschap? - 14 december 2021
- Het internet als mindblower en de mensenrechten als bron van onrust - 17 april 2021
- De ernstige fout in de UVRM: Universalisme - 11 februari 2021
In een Volkskrant-opiniestuk veroordeelt André Harris, Leiden’s student, wat de journalist Maarten Zeegers deed: drie jaar lang gaan wonen in een moslimwijk en zich voordoen als bekeerling zonder te melden dat hij journalist is en eigenlijk een boek over de moslimgemeenschap wil schrijven. Harris veroordeelt het liegen over je echte geloof en het liegen over je bedoeling, of anders over de combinatie daarvan. Het zou binnen de moslimgemeenschappen de vervreemding (mijn woorden: de argwaan en afkeer) alleen maar verder versterken. Harris haalt ook nog voorbeelden uit het verleden aan, met name Richard Francis Burton in de 19de (!) eeuw die zich zogenaamd tot de Islam bekeerde en vervolgens naar Mekka trok. Harris: “Wat in beide gevallen doorschijnt is een gebrek aan respect voor de mensen die ze onderzoeken…”. Wat hij niet meldt: Niet-moslims mochten niet meedoen aan de religieuze ceremonie die in Mekka rond de kubus draait. Burton wilde die tocht van binnenuit beschrijven en kon zodoende niet veel anders dan zich zogenaamd te bekeren.
Ook Zeegers heeft zo zijn afwegingen gemaakt. Hij vermoedde dat er een groot verschil zal zijn tussen wat moslims enerzijds beweren tegen niet-gelovigen, en helemaal tegen journalisten, en anderzijds tegen een medegelovige medewijkbewoner. Hij vermoedde dat moslims in het eerste geval op bepaalde punten de werkelijke mening voor zich houden, terwijl hij nu juist die werkelijke mening over die punten wilde horen. Harris trekt Zeegers’ motivatie in twijfel: “Deze smoes is niet overtuigend. Er is genoeg onderzoek geweest naar moslims in Europa. En dankzij hard werken is het zelfs gelukt het vertrouwen te wekken van jihadisten die naar Syrië vertrekken, bijvoorbeeld door het International Centre for the Study of Radicalisation in Londen.” Hij noemt Zeegers’ afweging dus een smoes, maar dat kan het hooguit zijn als Zeegers eenzelfde kennis van al dat onderzoek had gehad en bovendien eenzelfde conclusie eruit had getrokken als Harris blijkbaar doet. Verder was Zeegers niet op zoek naar de meningen van jihadisten, maar van de gewone moslims, dus dat stukje van het commentaar was al evenzeer niet op zijn plaats.
Harris’ conclusies over al het onderzoek deel ik trouwens niet. Ten eerste ben ik argwanend geworden jegens de echte motieven van onderzoekers, vooral van de onderzoekers in dit veld. Er zijn vele universiteiten waar de professoren, docenten en onderzoekers erg naïef en dus verre van echt kritisch over de Islam zijn. (Wat dat betreft mag Harris blij zijn aan de Leidense universiteit te studeren, op voorwaarde dat hij daar dan wel de juiste vakgroepen selecteert.) Verder weten we uit de psychologie dat mensen heel goed in staat zijn om hun werkelijke motieven te verhullen, ook aan wetenschappelijk onderzoekers. Vandaar dat er interviewtechnieken zijn ontwikkeld die de bedoelingen van de onderzoekers moeten verhullen en die slechts op indirecte wijze de echte mening trachten te achterhalen. (Eigenlijk zou Harris dan ook die technieken moeten veroordelen als onethisch.) Voeg daarbij dat de Islam aan haar gelovigen voorschrijft dat ze in een niet-moslimgemeenschap de werkelijke mening mogen verhullen om zo aan spot en vervolging te ontkomen. In dat licht beschouwd is het niet gek dat een journalist die toch benieuwd is naar de echte mening van de gewone moslim besluit zich voor te doen als gewoon burger die zich tot de Islam bekeerd heeft. Ik zie het onethische ervan niet en vind het gewoonweg legitiem.
Dat de moslimgemeenschap er nog argwanender en afkeriger van wordt zal zeker waar zijn. Maar argwanend en afkerig waren ze dus allang. Rara, waarom toch. Misschien dat Zeegers’ boek op die vraag iets van een antwoord in zich draagt.
Hoezo 3 miljard?
En wordt er ergens beweerd dat alle moslims identiek denken?
Heb je het boek gelezen? Aanrader trouwens, voor iedereen.