- Is ‘Critical (Race) Theory’ echte wetenschap? - 14 december 2021
- Het internet als mindblower en de mensenrechten als bron van onrust - 17 april 2021
- De ernstige fout in de UVRM: Universalisme - 11 februari 2021
Zowel radicale voor- als tegenstanders van een zwarte Zwarte Piet menen de betere, of eigenlijk de beste, argumenten aan hun zijde te hebben. Dan heb je nog de mensen die niet als radicaal in dit dispuut zitten. Hebben deze mensen eigenlijk de betere argumenten? Zijn deze mensen de genuanceerd denkenden? Eens even kijken hoe dat zit met de diverse posities. We zouden ons kunnen beperken tot de volgende drie:
- De radicale voorstanders van een zwarte Zwarte Piet
- De mensen die een mening ertussenin hebben
- De radicale tegenstanders van een zwarte Zwarte Piet
Maar dan komen we niet ver. Het zou de meningen teveel op drie hopen gooien. We zouden dan mensen op één hoop gooien die onderling te zeer van elkaar verschillen.
Eerst over de radicale voor- en tegenstanders. Vraag voorstanders naar het waarom van hun standpunt en het antwoord van een deel van hen zal neerkomen op zoiets als “gewoon, ze moeten met hun poten van ons sinterklaasfeest afblijven”. Dat lijkt ongenuanceerd, maar we zijn nou eenmaal niet allemaal begiftigd met een sterk vermogen om de ‘juiste’, de ook de intellectueel aansprekende, de helderste, woorden te vinden. Vragen we het een voorstander die wèl sterk is met woorden en bovendien veel heeft geleerd over het onderwerp, dan zal deze iets vergelijkbaars zeggen, maar dan met mooie en heldere zinnen vol met argumenten en feiten. Idem zal vast gelden voor de tegenstanders, al vind ikzelf hun argumenten veel minder van kwaliteit.
Interessanter voor dit betoog zijn de mensen die ertussenin zitten. In die verzameling zitten ook degenen die niet eens weten waarover je het hebt, dus die moeten we eigenlijk als aparte categorie beschouwen. Dan heb je degenen die het allemaal niet de moeite waard vinden. Hun uitspraak is vaak dat we ons druk maken om niks en dat er wel belangrijker zaken in de wereld zijn. De argumenten van voor- en tegenstanders worden door hen amper overwogen, maar als ze er al iets mee doen, dan is dat vooral met de bedoeling niemand in de familie-, kennissen-, werk- en/of vriendenkring tegen het hoofd te stoten. In de media genoemde argumenten zijn door hen slechts terloops, zonder echte aandacht, gelezen en in het hoofd opgeslagen. Vooral de koppen van artikelen zijn onthouden. Was de krant of de tv voornamelijk voor- of tegenstander, dan leidde dat bij deze mensen tot een overeenkomende mening. (Gezien de partijdigheid van onze media heeft dat bij hen tot nogal wat ‘begrip’ voor de tegenstanders van de zwarte Zwarte Piet geleid.) En dan zijn er nog de mensen in het midden die wel degelijk hebben getracht recht te doen aan de argumentatie van beide kampen. Toch kunnen dat er niet zoveel zijn, want uit de aanvankelijke poel van zulke mensen zullen velen uiteindelijk zijn opgeschoven richting een radicaal kamp. Maar goed, het kàn inderdaad zo zijn dat de nodige mensen willens en wetens ertussenin zijn blijven zitten, terwijl ze toch alle argumenten gewikt en gewogen hebben. Zijn zij dan de ware genuanceerde mensen? Ik durf het te betwijfelen.
We gaan ver terug in de tijd. Veruit de meeste mensen waren er toen heilig van overtuigd dat de aarde plat is. Daarvoor droegen zij ook argumenten aan. Een enkeling wist zeker dat de aarde rond is. Ook deze droeg daarvoor argumenten aan. (‘Heilig van overtuigd’ en ‘zeker weten’ mag je vertalen met: radicaal van mening.) En toen had je daar opeens degene die alle argumenten van beide kampen tot zich nam en genuanceerd vermoedde dat de aarde wellicht rond is als een pannenkoek. Leuk grapje natuurlijk, maar hopelijk vat je mijn bedoeling, namelijk aantonen dat de middenpositie lang niet altijd de juiste positie is. De waarheid ligt dus lang niet altijd in het midden. Nee, de kans is flink dat die waarheid ergens in een van beide kampen ligt.
We zien trouwens in een conflict vaak dat beide kampen zich druk maken over verschillende dingen, zonder dat door te hebben, en daarom feitelijk langs elkaar heen praten. In zulke gevallen kunnen bemiddelaars wel degelijk een nuttige rol vervullen door beide kampen ertoe te bewegen zich in te leven in die andere partij. Zo is inzake het zwartepietendispuut de argumentatie over de slavenhandel aan het ene kamp niet besteed. Die vinden dat argument veel te ver gezocht. Een bemiddelaar zou ervoor kunnen pleiten dat voorstanders toch wèl nadenken over dat argument, maar zou daarvoor niet mogen pleiten zonder tegenstanders te vragen na te denken over het tegenargument dat het te ver gezocht is. Alleen dan mag een bemiddelaar zich een bemiddelaar noemen. Een bemiddelaar mag ook niet zover gaan dat van beide partijen wordt geëist dat ze het radicale standpunt vervolgens bijstellen. Immers, de waarheid ligt misschien toch meer in het ene kamp dan in het andere en je mag mensen er niet toe verplichten de waarheid geweld aan te doen.
Dat laatste schrijvende bedenk ik me dat mensen daar helaas maar al te vaak wèl toe verplicht worden, op straffe van ontslag of uitstoting. De sociale druk vanuit de omgeving-die-ertoe-doet leidt dan tot hoge stress en is bijna iedereen al snel teveel. Ik wil mensen die vervolgens zwichten hier niet als lafaards afbranden, maar laat één ding duidelijk zijn: Het zijn dan wel irrationele redenen, en zeker géén genuanceerde redenen, die iemands standpunt hebben meebepaald.
