- Is ‘Critical (Race) Theory’ echte wetenschap? - 14 december 2021
- Het internet als mindblower en de mensenrechten als bron van onrust - 17 april 2021
- De ernstige fout in de UVRM: Universalisme - 11 februari 2021
Bastiaan Rijpkema mag ons dit jaar op de radio, als vaste gast bij Nieuws & Co, de politiek gaan uitleggen. Daarmee begon hij 2 januari, met een uitleg van wat populisme is. Ik verwachtte dat hij zou gaan uitleggen dat populisme een strijdterm is, maar helaas, ook hij blijkt het begrip te hebben omarmd en er betekenis aan te geven. Een transcriptie van een deel ervan:
“Van politicologen … leren we dat populisten eigenlijk twee kenmerken delen. Ze zijn ten eerste anti-elite, maar ze zijn ook anti-pluralisme en dat laatste is vooral belangrijk want ze creëren een beeld van een homogeen volk waar bepaalde groepen niet bijhoren. In Nederland zie je dat heel nadrukkelijk bijvoorbeeld bij de PVV waar een beeld wordt geschetst van een Nederland waarin bijvoorbeeld moslims eigenlijk geen plaats zouden hebben. En dat anti-pluralisme, en dan kom je dus bij de democratische rechtsstaat, vertaalt zich in constitutionele termen naar anti-rechtsstatelijk zijn, dus populistische partijen zijn eigenlijk vaak anti-rechtsstatelijke partijen en ook dat zie je dus bij de PVV als je de voorstellen ziet die de PVV doet: Ze willen een verbod op de koran, ze willen een hoofddoekjesbelasting en ze willen moslims weren uit het leger, ze bepleiten dat moskeeën gesloten moeten worden … en islamitische scholen. Dat is een bijzònder zorgwekkend lijstje van allemaal zaken die in strijd zijn met onze grondwet. Denk alleen al aan de vrijheid van godsdienst, van onderwijs en het anti-discriminatiebeginsel. En ik denk dat je daarom dus kunt zeggen dat als die populistische partijen hoog staan in de peilingen van een aantal landen, betekent dat dat anti-rechtstatelijke partijen een goede kans maken om mee te gaan doen, in ieder geval in coalitiebesprekingen, of tegen de macht aan kunnen gaan schuren en dat maakt 2017, denk ik, een zeer spannend jaar voor de rechtsstaat.” (mijn vet)
Rijpkema zegt verder dat andere, ook nieuwe partijen moeten zorgen dat ze geen PVV-light worden. Ze moeten de problemen die de PVV aankaart wel serieus nemen, maar moeten expliciet met rechtsstatelijke antwoorden komen.
Bastiaan Rijpkema
Afijn, luister zelf even naar de rest. Het komt er, kort gezegd, op neer dat je wel mag of zelfs moet zeggen dat radicale moslims hard bestreden moeten worden, maar dat je de islam als godsdienst moet blijven respecteren.
Het is een verhaal met een flinke valkuil waar heel veel mensen maar al te graag in willen vallen. Heel veel mensen hebben van andere mensen begrepen dat stemmen op de PVV toch wel een schande is, terwijl ze ergens toch ook wel vinden dat die partij de vinger op de zere plekken legt. Nee, een partij die bijna hetzelfde zegt, maar continu blijft claimen keurig rechtsstatelijk te willen blijven lijkt hen vast een goed alternatief. Flauwekul natuurlijk. Eigenlijk is het een mooi praatje dat vrienden als Baudet wel zo uitkomt. Wel merkwaardig dat Rijpkema dan evengoed denkt dat het geen PVV-light zal zijn.
Maar let op, het is dus een valkuil. Want wat zegt Rijpkema hier eigenlijk? Hij zegt hier dat onze grondwet nooit meer ter discussie gesteld mag worden. En hij zegt ook dat hij wel even zal uitmaken of iemand’s interpretatie van een grondwetsartikel juist is of niet. Het lijkt mij dat beide claims in een echte rechtsstaat niet thuishoren.
In een echte rechtsstaat moet je in staat zijn om een groepering die zich beroept op godsdienstvrijheid te ontmaskeren als blijkt dat onder dat mom andere (grond)wetsartikelen worden afgewezen. De vrijheid van godsdienst is nooit bedoeld geweest als vrijhaven voor wie de rechtsstaat omver wil gooien. Boeddhisme, hindoeïsme, protestantisme en nog zo wat religies zijn tot nu toe geen cover-ups gebleken voor politieke ideologieën die een eigen wetboek willen invoeren. Ware dat wel zo geweest ten tijde dat het wetsartikel inzake de godsdienstvrijheid werd bedacht, dan had dat artikel het nooit en te nimmer gehaald. Is het dan raar dat er later alsnog geprotesteerd wordt nu zich een religie opdringt die zo’n machtsgreep wèl beoogt? Nee, niet raar, wel juist logisch. Een politieke partij die de vrijheid van godsdienst artikelen (1, 6 en 7) bekritiseert juist vanwege de islam, is een dappere partij die zich méér om de rechtsstaat bekommert dan een partij die de godsdienst islam alhier wil blijven tolereren en voor de bestrijding van al het terrorisme, het terugdringen van de breideling van de politieke macht door moslims, het de-islamiseren en het stoppen van islamitisch onderwijs zijn toevlucht moet nemen tot allerhande andere artikelen zolang het maar niet artikelen 1, 6 en 7 zijn.
Zelfde redeneringen kunnen worden opgezet inzake de andere ‘bijzònder zorgwekkende’ punten uit het verkiezingsprogram van de PVV. Overigens, wat die ‘hoofddoekjesbelasting’ betreft, dat is ironie waarmee verwezen wordt naar wat de islam zelf alle eeuwen deed. Moslims weren uit het leger heeft niets met discriminatie te maken, wel alles met een zich steeds dieper wortelend gevoel dat een moslim zich weleens tégen het Nederlands leger zou kunnen keren. (Een alternatief zou kunnen zijn dat een legereenheid uit voornamelijk moslims bestaat.) Moskeeën sluiten is een haast verplicht middel om te voorkomen dat haatdragende teksten door ‘autoriteiten’ overgedragen blijven worden op in Nederland opgroeiende jongeren. Idem voor islamitische scholen.
Ik heb Bastiaan Rijpkema hoog zitten en heb ook zijn boek gelezen. Me dunkt dat juist hij het bovenstaande verweer zou moeten begrijpen. Zijn boek gaat immers over hoe de tolerante democratie zich dient te wapenen tegen ideologieën die de democratische wetten pogen te gebruiken om de eigen intolerante ideologie erdoorheen te drukken.
Rijpkema positioneert zichzelf voorlopig buiten enige partij, anders dan zijn mentor Paul Cliteur, maar heeft vast de nodige sympatie voor bijvoorbeeld Baudet’s FvD. Ik kan alleen maar hopen dat hun opzet is om als rattenvangers van Hamelen degenen over te halen voor wie de PVV nog steeds een stap te ver is. Maar dan hoop ik wel dat Baudet c.s. na de verkiezingen bij de formatiepogingen zich niet gaan gedragen als al die andere partijen. Dus alsjeblieft géén cordon sanitair gedoe. En voor nu alvast: Niet teveel doordraven over populisme, met termen als anti-elitair, anti-pluriform en anti-rechtsstatelijk, en dat dan toepassen op de PVV. Het is een verkeerde weg, het is een valkuil, het leidt tot foute analyses en het komt dan misschien nooit meer goed met de goodwill van degenen die echt frank en vrij denken.
