- Is ‘Critical (Race) Theory’ echte wetenschap? - 14 december 2021
- Het internet als mindblower en de mensenrechten als bron van onrust - 17 april 2021
- De ernstige fout in de UVRM: Universalisme - 11 februari 2021
Dit ZOU bij recidive weleens kunnen bijdragen aan een veroordeling.
In onze rechtsstaat wordt veel waarde gehecht aan bewijsvoering; zonder bewijs geen veroordeling, zo luidt het adagium. Idee erachter is dat het onverkwikkelijker is dat een onschuldige wordt veroordeeld dan dat een schuldige wordt vrijgesproken. Daarom moet elke keer weer de bewijsvoering even degelijk worden verricht. Kan dat niet ietsje pragmatischer? Ik denk het wel.
We zouden kunnen kijken naar de reputatie van de verdachte en daarop de mate van bewijsvoering en het onderzoek kunnen afstemmen. Idee dáárachter: Iedere beschuldigde burger die nog nooit veroordeeld is heeft recht op een degelijk proces, maar de degelijkheid van dat proces mag afnemen naarmate de verdachte meerdere keren eerder veroordeeld is. In ultimo zou iemand met een heel slechte reputatie, dus een echte recidivist, niet eens meer recht hebben op een advocaat en zelfs bij een flink vermoeden al veroordeeld moeten kunnen worden.
Zo’n systeem zou weleens heel veel geld kunnen besparen en de rechterlijke macht sterk kunnen ontlasten.
Is dit klassejustitie? Het zou klassejustitie kunnen zijn als de sociale laag waarin iemand opgroeit reeds de reputatie bepaalt. Zal een rechter door de kennis van de voorgeschiedenis meer en meer vanuit een vooroordeel gaan veroordelen? Zo gesteld klinkt het nogal negatief. Vooroordeel zou geen rol mogen spelen, intuïtie en ervaring wel. Toch, het mag niet uit de hand lopen. Ook bij heel veel recidive moet er toch steeds wel iets van bewijs voorhanden zijn. Het gaat dan echter meer om de mate van bewijs en de uitgebreidheid van het onderzoek. Een voorbeeldje ter illustratie:
Bij de van moord verdachte zijn kruitsporen aangetroffen op de handen. De kruitsporen komen overeen met die van het type kogel waarmee het slachtoffer is omgebracht. Het alibi blijkt gejokt te zijn. Er is echter nog geen moordwapen gevonden en ook zijn de omstandigheden van het gebeurde nog in diverse opzichten wat onduidelijk. Wel is al bekend dat de vermoorde een wietplantage had en tot een bende behoorde. Ook zijn er geruchten dat er een bende-oorlog heerst. De verdachte is al diverse keren veroordeeld voor mishandeling en zelfs messteken. Bovendien is het een berucht lid van de concurrerende bende. Is het noodzakelijk om eerst het moordwapen en vingerafdrukken te vinden en eerst heel veel extra recherchewerk te verrichten teneinde een precies beeld te krijgen omtrent de toedracht? In het voorgestelde systeem is die noodzaak er niet, vanwege de recidive, het sterke vermoeden én het eerste bewijs.
Nu lees je geregeld in de krant dat de verdachte werd vrijgesproken “wegens onvoldoende bewijs”. Op de keper beschouwd is dat een rare uitspraak. Immers, er is òf geen bewijs òf wel bewijs. Ofwel, ook mager bewijs is bewijs. Burgers die zo’n uitspraak lezen gaan, niet geheel onlogisch, vaak al speculerend ermee aan de haal. De een zal beweren dat er géén bewijs was, de ander zal beweren dat er wèl bewijs was. Voor de een is de vrijspraak een terechte, voor de ander een onterechte. Rechters missen blijkbaar het vermogen om zich die tweespalt voor te stellen. Maar het zou ook zo kunnen zijn dat de rechter er verhuld mee wil zeggen dat de verdachte eigenlijk wel degelijk schuldig is, daarmee de verdachte alsnog via de media voorziend van een smet op het blazoen.
Er is dus veel voor te zeggen het rechters te verbieden vrij te spreken “wegens onvoldoende bewijs”. Zij zullen hun woorden moeten aanpassen. Mijn voorstel is dat ze zeggen: “wegens onvoldoende onderzoekbare aanwijzingen”. Wel zouden we het rechters dus moeten toestaan te veroordelen “wegens voldoende bewijs” waarbij ‘voldoende’ een andere hoeveelheid mag betreffen bij recidivisten dan bij hen die voor het eerst voor de rechter staan. Bij recidive zou er ook “wegens voldoende bewijs en ondersteunende aanwijzingen” kunnen staan.
Eens?
