- Is ‘Critical (Race) Theory’ echte wetenschap? - 14 december 2021
- Het internet als mindblower en de mensenrechten als bron van onrust - 17 april 2021
- De ernstige fout in de UVRM: Universalisme - 11 februari 2021
Net als Google in 2013 denkt ook Snapchat onze harten te kunnen winnen door gelikte foto’s van mooie mensen met die bril te publiceren.
Op 7 januari 2017 deelde Laurens Verhagen van de Volkskrant zijn eerste gedachten over de ‘internetbril’ van Snapchat met ons (helaas achter de betaalmuur). Hij liet blijken in elk geval iets af te weten van de kritiek die Google Glass destijds ondervond. Van de Volkskrant zou je verwachten dat deze die kritiek vervolgens ook zou toetsen aangaande dit nieuwe product van Snapchat en vervolgens sterk onder ieders aandacht zou brengen. Niets van dat echter. Laurens Verhagen beperkt zich voornamelijk tot het opnoemen van de grootse voordelen. Ik ontkom niet aan de indruk dat hij de mogelijkheden van het ding eigenlijk best wel kicken vindt.
In 2013 was de chef wetenschap van De Volkskrant op vergelijkbare wijze te werk gaan, maar dan aangaande Google Glass. Ook hij maakte al aan het begin kenbaar te weten dat die bril in zekere kringen “berucht” was, maar liet toch ook vooral blijken Google Glass wel kicken te vinden.
Destijds was van een kritische benadering niet veel te merken en ook dit keer gaat het dus die kant op. Blijft dit het niveau waarop De Volkskrant met dit soort technologie de komende jaren zal doorgaan? Zo ja, dan is er bij de krant iets grondig mis. Illustratief is dat deze Laurens Verhagen precies dezelfde fout maakt als destijds gemaakt werd: Er wordt serieus gedacht dat de privacy geborgd is omdat er led-lampjes gaan branden wanneer de bril opnames maakt. Hoe naïef kan je zijn! Citaat uit het artikel:
Met Google Glass was er vanaf het begin gedoe over privacy. Google maakte niet erg duidelijk wanneer zijn bril werd gebruikt. Dat maakte hem eng. Al snel na de introductie van de betaversie werd hij verboden in diverse openbare gelegenheden. De bril riep agressie op. Snapchat heeft dit probleem gedeeltelijk opgelost door duidelijk te maken als de bril in de opnamemodus staat: er branden led-lampjes.
Verhagen slaat hier de plank op twee wijzen mis. Ten eerste had ook Google Glass een led dat ging branden in de opnamemodus, dus Snapchat heeft helemaal niet ‘dit probleem’ gedeeltelijk opgelost. Ten tweede geldt voor Snapchat’s led-lampje precies hetzelfde dat voor die van Google Glass gold: het is gemakkelijk te saboteren en is daarom slechts een misleidend element.
Een journalist die vindt dat Snapchat voldoende heeft ingegrepen als het maar zorgt voor ‘led-lampjes’ heeft zijn werk niet goed gedaan. Ook lijkt de verslaggever niet te hebben gecontroleerd of de camera in de bril niet alleen een opname maakt van waar je precies naar kijkt, maar mogelijk ook van de periferie, zoals gold voor Google Glass. Als dat zo is, blijkt het helemaal niet nodig om iemand recht in de ogen te kijken om zo iemand toch te kunnen filmen.
Op een ander punt maak ik mij echter meer zorgen. Laurens Verhagen meent waarschijnlijk dat het zijn taak is om een uitgebalanceerd verhaal neer te zetten met daarin alle nadelen én voordelen. Dientengevolge stort hij zich ook op alle mogelijkheden die de internetbril biedt aan de drager. Dit is zorgelijk en ik zal uitleggen waarom.
Ikzelf toon me tot nu toe volstrekt ongeïnteresseerd in de voordelen. Ik focus me volledig op de nadelen. Ik ben er namelijk van overtuigd dat die nadelen zo groot zijn dat alle voordelen het niet waard zijn een kans te krijgen. Even voor de goede orde, de voordelen zijn er voornamelijk voor de drager, de nadelen zijn er voornamelijk voor de geobserveerden. Wie even doordenkt zal moeten erkennen dat focussen op de voordelen van het dragen van de bril inspeelt op egoïsme, terwijl focussen op de nadelen van het geobserveerd worden aandacht voor privacy-bescherming aangeeft. Dat eerste vind ik ethisch slecht, dat laatste ethisch goed.
Waarom toch tonen dit soort journalisten zich niet ‘ongeïnteresseerd’ aangaande de voordelen? Zo ongewoon zou dat toch niet moeten zijn; we zijn het immers ook gewend te doen inzake andere moeilijke thema’s. Neem pedofilie, hard drugs, dronken rijden, slavernij, stalken, stelen, noem maar op; sommigen mogelijk te gewaagde vergelijkingen, maar ik gok op uw goede wil. Ik zie het al voor me dat er een bespreking komt waarin niet alleen de nadelen worden genoemd, maar ook de voordelen, haast per definitie de voordelen voor de pedofiel, drugsgebruiker, dronken rijder, slavendrijver, stalker, dief, noem maar op. Zo zijn er ook vele ‘latente mogelijkheden’ die de techniek ons biedt die we geheel latent – en veelal zelfs liefst ongenoemd – laten, simpelweg omdat we heel goed beseffen dat we met het echt mogelijk maken als het ware de duivel in huis halen. (Waarom toch moet ik nu opeens denken aan enkele Bond-films? En ook veel science-fiction speelt in op dit thema.) Een van de allerbelangrijkste kenmerken van beschaafd zijn is, zo is mijn overtuiging, het niet eens willen dènken aan de lusten van iets waarvan je heel goed beseft dat het tot op het bot onethisch is. Voor mij zijn de nadelen van de Snapchat internetbril vergelijkbaar met die van Google Glass en zo evident dat ik de voordelen al bij voorbaat volslagen oninteressant vind en dus ook niet de moeite waard vind om me er maar enigszins in te verdiepen.
De werknemers van Snapchat zouden beter moeten weten, zeker na alle gedoe rond Google Glass. Toch werd er bij Snapchat besloten tot de ontwikkeling van de internetbril. Dit is een intrigerend fenomeen. Anderen zullen het misschien uitleggen als indicatie dat het met die nadelen wel meevalt. Maar ik durf te stellen dat zowel de top als het personeel van Snapchat de nadelen zomaar begon te bagatelliseren vanaf het moment dat men die internetbril zelf aan den lijve ondervond. (Zie wat de hiervoor genoemde Laurens Verhagen deed.) De vergelijking met de pedofiel, drugsgebruiker, dronken rijder, slavendrijver, stalker, dief, noem maar op, dringt zich op. Voor al deze personen geldt dat ze de eigen geneugten wel zo plezierig vinden en de nadelen voor de ander daarom minder belangrijk gaan vinden. De techneuten van Snapchat hebben vervolgens hun intellect volledig ten dienste gesteld van het op de markt zetten van een zo gelikt mogelijke bril. Wie die bril opzet wordt per direct als het ware verblind voor de nadelen.
Laten we niet dezelfde fout als bovengenoemde journalist en het personeel van Snapchat en Google maken door schijnbaar genuanceerd over deze internetbril te schrijven, door ietsje te schrijven over de nadelen voor de geobserveerde en veel te schrijven over de voordelen voor de drager. Laten we trachten te voorkomen dat de maatschappij-critici van de volgende jonge generatie vinden dat men rond 2010-2020 weleens wat minder naïef, wellustig en egoïstisch had mogen schrijven aangaande die stomme bril. Die stomme bril die het leven totaal veranderd had, waaraan elke drager ook volkomen verslaafd geraakt was, maar die al evenzeer zelfs de laatste restanten privacy totaal had weggevaagd.
Bovenstaande tekst is bijna identiek aan een tekst die ik in 2013 wijdde aan Google Glass. En waarom ook niet, de kritiek is idem, dus de tekst gewoon toepasselijk. Ik wijdde er toen meer artikelen aan. Klik hier voor die lijst.
Pingback: Exterion’s reclamezuil met camera kent geen voordelen die ertoe doen | PvanLenth