- Is ‘Critical (Race) Theory’ echte wetenschap? - 14 december 2021
- Het internet als mindblower en de mensenrechten als bron van onrust - 17 april 2021
- De ernstige fout in de UVRM: Universalisme - 11 februari 2021
Rot op met je religie’ begon op de Wallen. Links met baard is Floris van den Berg.
Floris van den Berg is een Nederlands filosoof/ethicus, maar voor nu even een behoorlijk gewone burger uit het atheïstendeel van onze natie. Hij is echter ook een vurig pleitbezorger van het vegetarisme, of nee: zelfs het veganisme, dus niet zo’n heel gewone burger. Dat maakt hem als representant van atheïsten wel een speciale, want menig atheïst (zoals ik) heeft niets met het veganisme en voelt zich dan al iets minder door hem vertegenwoordigd.
Van den Berg studeerde in Leiden en promoveerde in 2011 bij Paul Cliteur. Momenteel is hij verbonden aan de Universiteit van Utrecht. In de EO-reeks ‘Rot op met je religie’ heeft Floris (al dat Van den Berg-gedoe; ik schakel over op Floris) het imago van de erudiete geleerde waarschijnlijk welbewust van zich afgeworpen. Weliswaar is zijn verbaal vermogen beduidend groter dan wat we de afgelopen jaren aan ‘burgers’ te gast hadden bij praatprogramma’s, hij schrikt er niet voor terug bij tijd en wijle evengoed grof in de mond te zijn. Het gaat dan niet om woorden die weliswaar menigeen schokken maar toch wel kernachtig zijn – zoals de recente Telegraaf-vondst “kansloze asielplaag” – maar om termen die niet veel meer toevoegen dan wat duidelijke emotie, zoals “Ja, maar een hartoperatie is noodzakelijk, en een fucking besnijdenis niet, EIKEL!”. Toch vind ik het wat makkelijk om, ook vanuit mijn positie als atheïst, nu te roepen dat hij dat niet moet doen en zich net als collega’s als Cliteur erudiet en academisch moet opstellen. Wat Floris namelijk wel doet, en Cliteur niet, is de emotie ook in de openbaarheid een plek geven (een vorm van activisme); hij laat duidelijk zien dat het hem allemaal wel degelijk raakt en dat het allemaal voor hem niet slechts een academisch wikken en wegen is. Dus ja, een academisch gevormd burger mag ook de eigen subjectieve emoties tonen, àls deze zich maar niet tegelijkertijd voorstaat op zijn doctorstitel, professoraat of universitair docentschap. En eerlijk is eerlijk, dat alles doet Floris in de EO-reeks niet, al wordt er in de intro wel licht aan gerefereerd.
Dat gezegd hebbende, van academici verwachten we natuurlijk wel dat ze zulke partijdigheid flink temperen zodra ze wèl lesgeven of een wetenschappelijk boek of artikel publiceren. Ze hoeven van mij daarin niet héél erg ver te gaan. Sterker, wie buiten de academische poorten ‘activist’ is, kan ook maar beter binnen die poorten transparantie betonen. Wat ik echter wèl verlang, is dat de academicus in zijn lessen, lezingen, artikelen en boeken laat blijken ook de argumenten van de opponenten te kennen èn ze te hebben overwogen. Dat zou dan moeten blijken uir de serieusheid van het verweer, en woorden zoals eikel zijn dan natuurlijk niet handig. Ook hoort iemand als Floris geen student extra te belonen of bestraffen afhankelijk van diens anti- of sympathie voor veganisme.
Deze week waren er twee andere academici die een opinie te berde brachten en daarbij hun autoriteit als academica volop hadden ingezet. Het ging om twee vrouwen van de afdeling antropologie van de UvA, Else Vogel en Lieke Wissink. De Volkskrant kent de weg naar de academische wereld op zijn broekzak en vond het weer eens nodig twee Grote Lichten de ruimte te laten beschijnen over een boerkaverbod. Het was een beschamend slecht betoog – ik ga er niet eens op in, zo slecht – en ik kreeg alweer een naar gevoel in de buik vanwege de gedachte dat zulke nitwits echt les mogen geven aan studentjes van 18-19 jaar. Dat kan niet anders dan een verloren generatie opleveren, vrees ik. Nee, dan doet het Leiden van Paul Cliteur het duidelijk beter. Dus, ouders, als uw kind dit jaar is begonnen aan een gammastudie aan de UvA, krab u nog eens heel goed achter de oren en overweeg hoe u uw kind alsnog de overstap kan laten maken naar Leiden, voor het te laat is.
UPDATE:
Vanavond was de vierde aflevering. Zo langzamerhand wordt het EO-gehalte toch wat duidelijker. Ik wil daarover niet negatief doen; het is ontegenzeglijk beter verteerbaar dan de EO in den beginne. En het zou ook van te grote naïviteit getuigen als de EO de eigen christelijke overtuiging ondergeschikt zou maken aan die van bijv. atheïsten of joden of moslims. Maar je moet het evengoed wèl zien. Zo werd een drietal gestuurd naar een christelijke vrouw die een christelijke vluchtelinge opvangt. Het is voor de gemiddelde kijker onmogelijk om niet waardering op te brengen voor deze opvang. Een andere omroep (nou ja…) had er ook een problematisch geval kunnen filmen, namelijk van opvang van overduidelijke gelukszoekers of van fundamentalistische moslimmannen uit Syrië. Ook blijkt Floris allerhande argumenten niet naar voren te brengen, of de EO heeft ze eruit gefilterd. Verder zal Floris bij menig kijker toch vooral weerzin opwekken, met name bij de kijkers die altijd vallen over de toon, die hebben vaak maar een enkele uitspraak nodig om je daarna niet meer te willen horen. Tuurlijk, je kan denken dat die toch niet te overtuigen zijn, maar aan zo’n programma moet je eigenlijk alleen willen meedoen als je wèl mensen wilt overtuigen. Dan is wat meer tact misschien toch handiger..
