- Is ‘Critical (Race) Theory’ echte wetenschap? - 14 december 2021
- Het internet als mindblower en de mensenrechten als bron van onrust - 17 april 2021
- De ernstige fout in de UVRM: Universalisme - 11 februari 2021
Historicus en opiniemaker Willem Melching
Willem Melching schreef vorige week in een opiniestuk in de Volkskrant:
Alle verkiezingen in Europa, inclusief onze eigen gemeenteraadsverkiezingen, staan in het teken van de opkomst van het populisme en de neergang van de sociaaldemocratie. Dat komt doordat de populisten, van links én van rechts, een uitgesproken anti-immigratieagenda hebben. Wie er een scheutje EU-kritiek bij doet is bijkans onoverwinnelijk.
Mijn vet overigens. Waarom ik vet gebruikte? Omdat ik iedere opiniemaker die mensen, groepen, bewegingen en partijen voorstelt als populistisch of populisten al bij voorbaat verdacht vind. Het kan niet anders of deze opiniemaker heeft het slecht voor met die ‘populisten’. Het is een negatief bedoeld frame. Zelden of nooit zijn de populistisch benoemde mensen, groepen, bewegingen en partijen het eens met die typering. Vraag je er expliciet naar, dan zullen zij erkennen zich groen en geel te ergeren aan die benaming.
Zou het veelvuldig gebruik van de term komen omdat het deze opiniemakers ontbreekt aan beter typerende woorden? Je zou het haast denken. Lees bijvoorbeeld wat Melching twee alinea’s later schrijft:
Voornaamste oorzaak van de winst van de populisten en het verlies van de sociaaldemocraten is dat er namelijk wel degelijk problemen zijn met de integratie van de nieuwkomers en hun afstammelingen.
Hij heeft blijkbaar de behoefte om ‘sociaaldemocraten’ te onderscheiden van wat hij ‘populisten’ noemt. Hij meent tegengestelde krachten waar te nemen en heeft behoefte die krachten te benoemen. Voor de ene groep gebruikt hij de term die deze groep ook zelf – en met trots – hanteert. Waarom kan hij niet voor die andere groep datzelfde doen?
Simpel, die andere groep is niet zomaar te vangen onder een, door henzelf gekozen, naam. De groep ‘populisten’ blijkt een verzameling van diverse groepen te zijn. Ieder van die groepen zou je prima kunnen vragen hoe ze graag genoemd willen worden, maar om een of andere reden menen opiniemakers als Melching dat al die groepen behoren tot eenzelfde hoofdgroep.
En dan gebeurt er altijd iets frappants. Want tegenstanders van ‘populisten’ blijken hypergevoelige sensoren te hebben voor extremistische groepjes (hoewel dan weer niet of nauwelijks voor die aan de eigen zijde van het politieke spectrum). En in plaats van deze groepjes te scheiden van die andere, veel grotere, groepen, doen ze net of hun neus bloedt en gooien ze deze rustig op die ene hoop van ‘populisten’. Ze scheren dus over één kam; en ‘de populisten’ hebben het vervolgens gedaan.
Deze handelwijze (het op één hoop gooien en het framen) zien we met name bij de gevestigde media, de Volkskrant incluis. Ja, dezelfde media die de laatste tijd zo’n ophef maken over de valse beïnvloeding van de kiezer via media als Facebook. Alsof zijzelf niet al tientallen jaren aan valse beïnvloeding doen. Alles wat er geschreven is over propaganda (agit-prop, framing, enzovoort) is naar aanleiding van wat er de afgelopen eeuw – of beter: eeuwen – geflikt is. De nieuwe media hebben gewoon nieuwe trucs mogelijk gemaakt, meer niet. Iedereen die denkt dat het onderbewust beïnvloeden pas recent is begonnen, is geestelijk hooguit een jaar of twaalf.
Terug naar Melching. Hij heeft zowaar een verwijt aan de sociaaldemocraten. Die hebben, zo stelt hij, de immigratie- en islamgerelateerde problemen veronachtzaamd. Goede constatering. Maar waarom schrijft hij dan vervolgens:
De populisten spinnen garen bij de moeizame integratie van de nieuwkomers en hun afstammelingen.
Hoezo spinnen garen? Wat is dat voor minachting. Nee, die ‘populisten’ spinnen geen garen erbij. Zij veronachtzaamden die problemen NIET. Sterker, zij trokken aan de alarmbel. Niet uit winstbejag, maar uit bezorgdheid. Waarom kan Melching hen niet gewoon de credits daarvoor geven?
Maar goed, Melching legt bij de sociaaldemocraten wel de vinger op de belangrijkste zwerende plek:
Kwalijk is dat uit angst voor de populistische partijen de gevestigde partijen verraad plegen aan hun eigen democratische en ideologische principes.
Dat ze verraad pleegden aan een aantal van de eigen principes is volkomen juist gezien, al kan je nog discussiëren over het waardoor en waarom. Het is ook al meer dan tien jaar mijn zeer grote kritiek – of nee, zeg maar rustig verwijt – aan de sociaaldemocraten. Sociaaldemocratie is altijd mijn thuis geweest. Het voelde verschrikkelijk toen ik ontdekte hoezeer er fout werd geanalyseerd in mijn eigen kring én hoezeer men jaar op jaar blind en doof voor kritiek daarop bleef én hoezeer de critici vervolgens werden afgebrand als … populist, of uiterst rechts, of nòg erger.
Melching laat vervolgens een duidelijk licht schijnen op het merkwaardig onsocialistische handelen van sociaaldemocraten en ander links. Met name krijgen zij ervan langs dat ze samenwerking met islam-geöriënteerde partijen (denk aan Denk en Nida) aangingen. In mijn kringen wordt wel gesproken over een ‘red pill‘; Melching lijkt de red pill te hebben ingenomen. Toch is ook Melching nog niet helemaal ‘bevrijd’ van de vooroordelen die binnen links leven. Neem nu deze alinea:
Toen afgelopen week bleek dat NIDA het ragfijne verschil tussen antizionisme en ordinair antisemitisme niet heel goed kent, kregen de jongens en meisjes van links opeens spijt.
Melching maakt onderscheid tussen antizionisme en antisemitisme. Op zich is dat terecht; so far, so good. Echter, het heeft er toch alle schijn van dat hij antizionisme – in tegenstelling tot antisemitisme – niet helemaal afwijst. Het heeft er alle schijn van dat hij het eens is met lieden die menen dat joden eigenlijk niets te zoeken hebben in het Midden-Oosten. In mijn hedendaagse kringen is er lang nagedacht over de vraag of antizionisme een legitiem standpunt is. Velen hebben de conclusie getrokken dat het te vaak een verholen vorm van antisemitisme is. Critici van het Israëlische politiek beleid zullen echt telkenmale weer aan de bak moeten door zichzelf de vraag te stellen of een bepaald standpunt niet toch ook sporen van antisemitisme bevat. Gek genoeg hebben veel ‘populistische’ groepen hier helemaal geen last van, want die nemen het voor de volle honderd procent op voor Israël. Zij zien Israël als bondgenoot tegen de Islam, als enig land in het Midden-Oosten dat de westerse verlichtingsidealen uitdraagt en als enige echte democratie in datzelfde Midden-Oosten. En zij zien het Joodse geloof als, in essentie, vredelievend, gericht op rechtvaardigheid en ongevaarlijk voor de wereld omdat er niet wordt gestreefd naar bekeren van anderen. En desondanks worden die ‘populistische’ groepen door sociaaldemocraten nog geregeld beschuldigd van antisemitisme; een gotspe; je moet maar durven.
Vervolgens vertelt Melching over de zoektocht van de sociaaldemocraten naar nieuwe groepen onderdrukten. Een zoektocht die begon nadat de onderdrukking van ‘de arbeiders’ met succes door hen was bestreden. Zijn laatste alinea’s zijn uitstekend; ik onderschrijf ze volledig. Eind goed, al goed? Helaas nee, want ene Thomas von den Dunk meende vandaag Melching’s conclusies te moeten weerspreken. Dunk (ander woord voor opinie, trouwens) krijgt in mijn volgende artikel mijn aandacht. Maar eerst de woorden waarmee Melching eindigde.
Het nieuwe ‘proletariaat’ was snel gevonden in de ‘gastarbeiders’ en hun kinderen en kleinkinderen. Links is het slachtoffer van het waanbeeld dat nieuwkomers als vanzelf progressief worden. Maar het was juist andersom: want om bij het nieuwe electoraat in de smaak te vallen, moest de sociaaldemocratie haar principiële seculiere standpunten laten varen. In plaats van deze nieuwkomers in de beste sociaaldemocratische tradities te emanciperen en te verheffen, moest de sociaaldemocratie respect gaan opbrengen voor de islam en de bijbehorende waarden. Elke twijfel over deze koers werd weggezet als ‘racisme’ en de reëel existerende maatschappelijke problemen werden door links genegeerd.
Deze toenaderingsstrategie was een fatale vergissing. Want daarmee joegen de sociaaldemocraten de laatste ‘echte’ arbeiders weg. Deze droegen namelijk in hun eigen buurten de last van de moeizame integratie. Maar ook de jonge, hoger opgeleide kiezers vertrokken. Welke ambitieuze jongere wil bij een partij horen die een vrouwonvriendelijke religie serieus neemt?
Deze merkwaardige onderwerping van linkse partijen aan religieuze bewegingen is de voornaamste oorzaak van de huidige malaise van de sociaaldemocratie. De kiezer presenteert ze de rekening. Het sociaaldemocratische verbond met de islam bleek een pact met de duivel te zijn.
Inderdaad, mijn vet.
2 reacties op Willem Melching’s kritiek op de sociaaldemocraten is nog niet helemaal okay, maar wel een heel eind op de goede weg