Complotdenken, haat, propaganda, nepnieuws en desinformatie

• Over
• Laatste berichten

Volg me

Peter van Lenth

Vroeguh was ik hartstikke links en gaf ik op rechts af. Maar ja, de tijden veranderen en ik ben tot nieuwe inzichten gekomen. Welke? Lees mijn artikelen.

Volg me

Laatste berichten van Peter van Lenth (alles zien)

• Is ‘Critical (Race) Theory’ echte wetenschap? - 14 december 2021
• Het internet als mindblower en de mensenrechten als bron van onrust - 17 april 2021
• De ernstige fout in de UVRM: Universalisme - 11 februari 2021

De Volkskrant heeft deze zaterdag een interview van Haro Kraak met Nikita Malik, een blijkbaar vermaard terrorismeonderzoeker uit London. Zij zegt zinnige dingen en toch had ik bij het lezen op de nodige momenten mijn bedenkingen. Wat is hier aan de hand?

Het zou natuurlijk kunnen zijn dat het niet meer dan normaal is dat een geïnterviewde én zinnige én onzinnige dingen zegt. Toch zoek ik liever een andere verklaring. Ik denk dat zij dingen zegt die in algemene zin zinnig zijn, maar dat ze in de gegeven voorbeelden geregeld de plank misslaat, naar mijn idee dus.

Malik – pas 31 jaar – ‘monitort de duistere hoeken van het internet, op zoek naar extremistisch materiaal‘, zo schrijft Haro Kraak. En ‘met haar bevindingen stapt ze naar overheden en techbedrijven zoals Facebook en YouTube en adviseert hen in de strijd tegen complotdenken, haat, propaganda, nepnieuws en desinformatie‘, zo schrijft Kraak verder. Uit het verdere artikel blijkt dat die overheden en bedrijven ook daadwerkelijk wat hebben gedaan met alle adviezen. Ik deel de mening dat die strijd gevoerd moet worden en zou dus blij moeten zijn met haar inspanningen en behaalde resultaten. Maar, zoals gezegd, de voorbeelden stemden me niet blij. Integendeel, er bekroop mij het gevoel dat we hier te maken hebben met een interviewer en geïnterviewde die partij zijn en dat zelf niet door hebben.

Wie denkt dat complotdenken, haat, propaganda, nepnieuws en desinformatie objectieve begrippen zijn, heeft het mis. Het is niet zo dat complotten in het geheel niet bestaan. Het is dus ook niet zo dat iedereen die ergens een complot meent te ontwaren dùs kwalijk denkt en dùs zo goed mogelijk genegeerd moet worden. Het is ook zeker niet zo dat degenen die van haten beschuldigd worden zich daarin wel kunnen vinden. Sterker, veelal voelen ze zich dan diep gekrenkt en totaal onbegrepen. Idem wanneer een organisatie of groepering wordt verdacht van het verspreiden van propaganda, nepnieuws of desinformatie. Zeker, het kàn zo zijn dat een organisatie of groepering welbewust nepnieuws verspreidt en desinformatie rondstrooit in het volle besef dàt het nepnieuws en desinformatie is. Maar wat nu als dat niet de opzet is?

Uit het artikel maak ik op dat YouTube de algoritmes de afgelopen jaren zo is gaan afstellen dat filmpjes met complotdenken, haat, propaganda, nepnieuws en desinformatie zo goed mogelijk worden verwijderd of anders in elk geval niet meer simpel gevonden kunnen worden. En bovendien, dat het algoritme in die gevallen niet langer ‘nog meer van datzelfde’ aanraadt; een algoritme dat er eerder voor zorgde dat het mensen met nog meer en nog extremistischer filmpjes in aanraking bracht.

Ik billijk deze aanpassing van het algoritme en ben er zeker blij mee dat het heeft geleid tot een soort van uitbanning van filmpjes van bijv. jihadisten. (Zulke filmpjes zijn nog niet helemaal weg, maar ze worden sneller verwijderd en voor zover ze mogen blijven staan minder makkelijk gevonden.) Toch vraag ik me in alle redelijkheid af of het niet ook heeft geleid (of zal leiden) tot uitbanning en verbanning van filmpjes die bij objectieve beschouwing géén complotdenken, haat, propaganda, nepnieuws of desinformatie zijn.

Wie gaat controleren of de nieuwe instellingen van het algoritme wel zo eerlijk zijn?