- Is ‘Critical (Race) Theory’ echte wetenschap? - 14 december 2021
- Het internet als mindblower en de mensenrechten als bron van onrust - 17 april 2021
- De ernstige fout in de UVRM: Universalisme - 11 februari 2021
De overheidsmaatregelen die de coronacrisis moesten bezweren hebben maar deels succes gehad. Wellicht had onze regering de hoop dat die maatregelen na een maand of wat wel weer helemaal van tafel konden en dat het gewone leventje dan weer zou aanvangen. Niets van dat alles echter. Er zijn nog steeds maatregelen en het ziet er ook niet naar uit dat die heel snel worden opgeheven. De N.O.W. was niet alom rechtvaardig, maar in elk geval voorkwam het dat er al meteen harde economische klappen zouden vallen. Maar nu die regeling afloopt blijkt het hek van de dam.
Zeker, er is een proportionele groep werkenden die financieel niet echt bedreigd wordt. Maar er is ook een ruime groep die zeer hard gaat worden getroffen. Een groep die òf gaat worden ontslagen òf in uren sterk achteruit gaat òf salaris moet inleveren. Voor de ontslagenen wacht een (korte) periode van WW. Voor beide andere groepen wacht waarschijnlijk helemaal niks. De kans dat het UWV hen die er in uren op achteruit gaan of uurloon moeten inleveren, zal willen compenseren acht ik vrijwel nul. Er tekent zich een buitengewoon onrechtvaardig scenario af: Zekere groepen blijven op hun huidige inkomensniveau, andere groepen gaan het gelag betalen. En we laten het gebeuren, want de verontwaardiging erover heeft nog geen heftige vormen aangenomen. Bij de vakbonden begint men een heel klein beetje te ontwaken, maar bij de politieke partijen die van oudsher opstonden voor de arbeiders blijft het tot nu toe muisstil. Denk dan met name aan partijen als de PvdA en de SP. Het lijkt wel alsof die partijen denken dat het vangnet van de WW zijn werk zal doen. Dat zijn dan wel ijdele gedachten. Zoals al aangegeven zijn er minstens twee groepen die met WW niet geholpen zullen worden, terwijl voor de andere groep die WW maar kort zal duren.
Waar is de solidariteit? Degenen van wie de baan onaangetast zal blijven houden zich momenteel muisstil. Zijn ze misschien onderbewust bang dat ook hen zal worden gevraagd een financieel steentje te gaan bijdragen? Degenen die deze dagen te horen krijgen dat ze uren moeten inleveren, zijn als de dood om daarover boos te worden. Zijn ze bang dat het door hun bazen wordt opgevat als gebrek aan loyaliteit met het bedrijf, dat immers toch zo duidelijk aangaf in zwaar weer te zijn en wel te moeten korten om te ontsnappen aan een faillisement? En geldt idem voor degenen die gedwongen worden vele procenten salaris in te leveren? En de directies van de bedrijven die in zwaar weer zitten? Die staan hun personeel in de kantine toe te spreken met het zweet op het voorhoofd, duizendmaal excuses makend aan hun personeel dat de maatregelen hen zo zwaar vallen.
Waar is de solidariteit? Waarom ontstaan er geen demonstraties met als motto “dat we het niet pikken”? Dat is omdat de werkers in dit land nog niet door hebben om welk type solidariteit het dit keer moet gaan. Het moet gaan om solidariteit van alle werkers met elkaar. Het moet niet gaan om demonstraties van alleen werkers in de horeca of andere sector die in zwaar weer zit. Het moet niet gaan om alleen werkers van bedrijven die zeggen zich gedwongen te voelen sterk in te krimpen vanwege een verwachte sterke achteruitgang in de omzet. Het moet gaan om ALLE werkers, dus ook om hen die zich nu gewoon veilig voelen. Degenen die zich nu veilig voelen moeten beseffen dat ze alleen maar veilig zijn omdat ze de mazzel hebben te werken op een plek die deze keer toevallig buiten schot bleef. Ze moeten beseffen dat misschien juist zij een volgende keer de klos zijn. Wat u niet wilt dat u geschiedt, laat dat ook een ander niet geschieden.
Ja, de ultieme consequentie van het hier gevraagde type solidariteit is dat ook degenen die veilig op hun werkplek zitten tòch het nodige gaan inleveren. Dat is trouwens géén pleidooi voor een algemene loonsverlaging. Je kan namelijk ook denken aan een tijdelijke belastingmaatregel. Ook is het geen pleidooi om maar iedereen in dienst te houden, zelfs als er onvoldoende werk te verzetten is. Wel is het een pleidooi om ons idee van de WW ruimer te gaan opvatten. Maar er zijn ook andere ideeën waarover nagedacht moet gaan worden. Eén zo’n idee is dat de verhuurprijs van bedrijfsruimte voortaan contractueel wordt gekoppeld aan de hoogte van de omzet. Een periode als die we de afgelopen maanden hadden leidt dan tot een sterke reductie van de huurprijs; de verhuurder doet dan maar een paar maanden langer over de aflossing van zijn hypotheek. Banken zullen aan zo’n constructie moeten meewerken, net zoals ze het de ondernemer in last ook mogelijk moeten maken de aflossingstermijn van leningen te verlengen.
Ook de WW moet anders aangepakt worden. Er is de afgelopen tientallen jaren hard aan gewerkt om werklozen te ontmoedigen werkloos te blijven. Op zich begrijpelijk, maar toch wel een probleem als de maatschappij er maar niet in slaagt het beschikbare werk zodanig te verdelen dat we met recht kunnen spreken van een maatschappij waarin de inkomensverschillen binnen de perken blijven en slechts veroorzaakt worden door factoren waar de mensen zelf wat aan kunnen doen.
Het is tijd voor een reveil van juist de partijen die socialisme hoog in het vaandel hebben. Die moeten trouwens niet de denkfout maken dat het nu een mooi moment is om ‘de sterkste schouders het meeste te laten dragen’ en dat het dus terecht is dat degenen die driemaal modaal verdienen gevraagd wordt veel meer procenten in te leveren dan degenen die één keer modaal verdienen. Nivelleren hebben we in dit land geregeld door er ons belastingstelsel op af te stellen. Dat moet genoeg zijn.
Maar ook andere meer op het individu focussende partijen hebben de morele plicht om de oneerlijkheid die dreigt te helpen bestrijden. Neem de liberalen. Het liberalisme gaat meer dan het socialisme uit van eigen verantwoordelijkheid. Maar het vindt het ook belangrijk dat alle individuen grosso modo dezelfde kansen krijgen. Dezelfde kansen bieden is al evenzeer een vorm van solidariteit betuigen. Hier ligt een mooie taak weggelegd om de samenwerking met socialisten te zoeken. Ja, er zullen bij dat samenwerken zeker irritaties over en weer zijn. Zo valt te verwachten dat een PvdA en SP zullen willen toewerken naar internationale solidariteit, terwijl een PVV en FvD zullen willen focussen op solidariteit die eerst en vooral binnen de landsgrenzen ligt. Het is in essentie de discussie wat solidariteit eigenlijk omvat, hoever die solidariteit moet strekken. Wat mij betreft is het eerst en vooral een kwestie van een sociaal contract tussen mensen dat ze onderling afspreken en waaraan ze zich daarna allen te houden hebben. Een sociaal contract heb je eerder afgesloten binnen een land dan tussen landen, laat staan met de rest van de hele wereld. Vandaar dat ik voorstel dat ook de PvdA en de SP zich voorlopig focussen op Nederland.
